U schyłku lat siedemdziesiątych XI wieku rozegrał się na ziemiach polskich tajemniczy konflikt, w którego efekcie biskup krakowski Stanisław pozostał zamordowany, a król Bolesław pozbawiony władzy i wygnany. Ogromne zainteresowanie „factum św. Stanisława”, nieprzerwanie, po dziś dzień, stanowi przedmiot omawiany w różnorodnych rozprawach, jak i opracowaniach popularnych. Pierwszy kronikarz Gall Anonim pozostawił czytelnikom zagadkowy przekaz, zaś Mistrz Wincenty, przeciwstawił dwie tradycje: duchowieństwa krakowskiego, a także dynastyczną. Późniejsza literatura dostarcza wielu, nie rzadko kontrowersyjnych i pozbawionych umocowania w źródłach hipotez, aby wymienić znane „Szkice historyczne jedenastego wieku” Tadeusza Wojciechowskiego. Książka Artura Lisa „Święty Stanisław. Rzeczywistość i legenda” omawia znaczny historiograficzne związane z biskupem krakowskim i jego konfliktem z monarchą. Treść: Wstęp. Kontekst historyczny problemu. Przegląd historiografii. Historiografia krytyczna. XX Wiek i historiografia współczesna. Konflikt biskupa Stanisława z Bolesławem II w aspekcie prawnym. Zakończenie. Bibliografia. Summary. Aneks