Wstęp do metafizyki w.2

Henri Bergson (1859-1941) jest uważany za jednego z najwybitniejszych francuskich filozofów, jak Kartezjusz czy Comte z dawniejszych, jak Sartre czy Derrida z bardziej współczesnych. Co interesujące - nie był Francuzem z pochodzenia, choć urodził się w Paryżu.

Ojciec Bergsona był bowiem polskim chasydem aż do 1831 roku mieszkającym w Warszawie. Oczywiście polskich tropów w twórczości Bergsona nie odszukamy, lecz to taka interesująca ciekawostka dotycząca autora „Materii i pamięci”.

A jakie są poglądy filozoficzne Bergsona: najkrócej ujmując określa się jego metafizykę jako intuicjonizm. Jest zatem Bergson przeciwnikiem empiryzmu i skrajnego racjonalizmu. Lecz określa się także jego filozofię – jako filozofię życia przy czym życie rozumie Bergson jako ciąg zmian, jako nieustający akt twórczy.

Człowiek zdaniem Bergsona poznaje rzeczywistość doświadczając jej, żyjąc po prostu, a nie poprzez rozumowanie. By poznać naturę rzeczywistości musimy odwołać się do doświadczenia (doświadczenia w sensie własnego przeżywania), bowiem rzeczywistość jest w doświadczeniu dana.

W opozycji intelekt/intuicja staje twórca „Ewolucji twórczej” ewidentnie po stronie intuicji i doświadczenia w sensie przeżycia, twierdzi, że istotą doświadczenia jest elan vital – siła życia, nieprzerwana życiowa ekspansja, a centralnym punktem z którego owa elan vital emanuje jest Bóg.

bez wątpienia najważniejszą książką Henri Bergsona jest „Ewolucja twórcza” jednak książka, którą prezentujemy czyli Wstęp do metafizyki napisana o 4 lata wcześniej to pierwszy skrótowy zarys jego koncepcji, a owa „Ewolucja twórcza” to jedynie rozwinięcie myśli już tu zawartych.

Jak pisze Irena Wojnar w niezmiernie wnikliwym opracowaniu na temat Bergsona: Niezaprzeczalna odkrywczość Bergsonizmu "emocja twórcza" znajdująca się u podstaw jego idei, związane są z koncepcją trwania, które właściwe jest istocie żywej.

Tam gdzie jest życie, wykazał Bergson, tam jest nowość nieprzewidywalna, nie odkrycie potencjalnie istniejących możliwości, lecz pełny akt twórczy wywodzący się ze świadomości. W ten sposób Bergson podważał sensowność zasady przyczynowości, wedle której nie ma w skutku niczego więcej ponad to, co jest w przyczynie, nawiązywał do poglądu, iż duch to rzeczywistość zdolna do wyciągania z samej siebie więcej niżeli ona w sobie zawiera.

Tak można ująć w największym skrócie rozważania zawarte we Wstępie do metafizyki. Tytuł Wstęp do metafizyki wyd. 2 Autor Henri Bergson Tłumacz Kazimierz Błeszyński Wydawnictwo Vis-a-Vis Etiuda EAN 9788379983667 ISBN 9788379983667 Kategoria Nauki humanistyczne\Filozofia seria Meandry kultury ilość stron 88 Rok wydania 2022 Oprawa Miękka Wydanie 2