Ławnicy jako forma udziału czynnika społecznego.. - jan kil - książka (Elipsa Dom Wydawniczy)

Autor dokonuje analizy udziału czynnika społecznego w formie ławników w kompozycji składu sądu w polskim procesie karnym. Udział czynnika społecznego w składach orzekających w sprawach karnych został ukazany w szerszej niżeli tylko karnoprocesowej perspektywie normatywnej.

Wywody stricte karnoprocesowe zostały uzupełnione rozważaniami natury historycznoprawnej, ustrojowej oraz aksjologicznej. Analizie poddano ewolucję regulacji karnoprocesowej poświęconej udziałowi czynnika społecznego w orzekaniu, począwszy od regulacji obowiązującej w okresie II Rzeczypospolitej, poprzez ustawodawstwo doby PRL, na zmianach posiadających miejsce już pod rządami kpk z 1997 r.

kończąc. Odrębne rozważania poświęcono kwestiom ustrojowym, dotyczącym statusu, a także sposobu powoływania ławników, jak dodatkowo ich pozycji prawnej. Analizie poddano także udział ławników w poszczególnych składach orzekających w procesie karnym.

Główna teza rozprawy sprowadza się do konstatacji, iż pożądany sposób kombinacji składu sądu w procesie karnym winien osiągalnie szeroko uwzględniać zasadę kolegialności i zasadę udziału czynnika społecznego w orzekaniu.

W kontekście powyższego kolegialność działania sądu w procesie karnym należy uznać za formę bardziej demokratyczną od działania jednoosobowego. W dodatku kolegialność w obszerniejszym stopniu zapewnia wszechstronną ocenę sprawy, jak na dodatek bardzo wznosi autorytet i przekonywalność wydawanych decyzji, zwiększa ona niezawisłość organu sądowego, urealnia instytucję zdania odrębnego czy również narady sędziowskiej, jak też sprzyja zniwelowaniu wpływu na treść decyzji cech indywidualnych sędziego, stanowiących przejaw jego wrażliwości, uczuciowości, uprzedzeń, poglądów społecznych, politycznych czy religijnych.

Udział czynnika społecznego w orzekaniu w sprawach karnych zespala się z kolei ze wzbogaceniem organu orzekającego o cenne doświadczenie życiowe sędziów niezawodowych, poszerzeniem perspektywy oceny faktyczno-prawnej sprawy, powiększeniem akceptowalności społecznej wydawanych rozstrzygnięć, wzmocnieniem kontroli społecznej nad aparatem sędziów zawodowych.