Sprawy polskie podczas konferencji "2+4" potwierdzenie granicy polsko-niemieckiej i odszkodowania od niemiec (Elipsa Dom Wydawniczy)

12 września 2020 r. Minęło 30 lat od zakończenia Konferencji 2 + 4 oraz podpisania kończącego ją Traktatu o ostatecznej regulacji w odniesieniu do Niemiec (Traktatu 2 + 4). Z tej perspektywy stwierdzić można, że wyniki udziału Polski w tej Konferencji były momentem jednego z największych triumfów polskiej dyplomacji ostatnich trzydziestu lat.

Otworzyły one bowiem Polsce drogę do członkostwa w Unii Europejskiej i w NATO, a tym samym rozwiązały zasadniczy dylemat polityczny odnoszący się do miejsca Polski pomiędzy Niemcami a Rosją. Zarazem wyniki tej Konferencji położyły kres koncepcjom po stronie niemieckiej, które uprzednio podważały status granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.

Tym samym otwarta została droga do bilateralnego Traktatu, w którym potwierdzono granicę Polski ze zjednoczonymi Niemcami i do postulowanej poprzez Ministra Krzysztofa Skubiszewskiego polsko-niemieckiej wspólnoty interesów.

W kontekście tej Konferencji zadbano w dodatku o to, że po 1991 r. Zjednoczone Niemcy podjęły wypłaty dla uprzednio pominiętych ofiar zbrodni nazistowskich. Autor książki, jako ówczesny dyplomata, był członkiem delegacji polskiej, uczestniczącej w obradach Konferencji 2 + 4, a następnie w negocjacjach z Niemcami nad zestawem traktatów z lat 19901991.

W książce ukazane są uwarunkowania prawne sprawy granicy oraz roszczeń odszkodowawczych od Niemiec z tytułu zbrodni nazistowskich. Nakreślony jest przebieg Konferencji 2 + 4, przy czym analiza uwzględnia znaczące, opublikowane w ostatnich latach, dokumenty dyplomatyczne.

Na tym tle, prezentującym znaczące kwestie jakie były przedmiotem ustaleń w trakcie Konferencji 2 + 4 pomiędzy trzema mocarstwami zachodnimi i RFN a ZSRR (zwłaszcza pozostanie zjednoczonych Niemiec w Sojuszu Północnoatlantyckim i we Wspólnocie Europejskiej, wycofanie wojsk radzieckich z terytorium NRD), poddany został analizie przebieg negocjacji w dwóch obszarach, będących znaczącym przedmiotem rozważań starań Polski o położenie kresu uprzednim zastrzeżeniom RFN podważającym ostateczny status granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej w świetle prawa międzynarodowego, a także kwestii odszkodowań od Niemiec z tytułu zbrodni nazistowskich.

Autor dokonuje też analizy prawnego ujęcia uzgodnionego rezultatu w postanowieniach Traktatu 2 + 4, a także w towarzyszących mu dokumentach i umowach międzynarodowych.