Tarnowskie studia historyczne Tom I (2009), TESAHEPE-1201 (PTH-Polskie Towarzystwo Historyczne)

W numerze między innymi:
Urząd hetmański w czasach Jana Tarnowskiego
„Przewagi wojenne" hetmana Jana Zamoyskiego
Wojna polsko-rosyjska według hetmana Stanisława Żółkiewskiego
Jan III Sobieski a staropolska sztuka wojenna w II połowie XVII wieku
Hetmani Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVIII wieku
Dzieje buławy hetmańskiej w dawnej Rzeczypospolitej

Drugi tom „Tarnowskich Studiów Historycznych" jest numerem tematycznym, koncentrującym się wokół problematyki hetmanów i hetmaństwa w dawnej Rzeczypospolitej. Jego koncepcja jest wynikiem obchodzonych w 2011 roku rocznic, związanych z osobą hetmana sporego koronnego Jana Tarnowskiego (1488-1561), najwybitniejszą osobowością w historii Tarnowa i regionu tarnowskiego. Były to: 450. Rocznica śmierci wybitnego wodza
(16 maja 1561 roku), a także 480. Rocznica jego zwycięstwa po Obertynem (22 sierpnia 1531 roku).
W związku z tym samorządy Miasta Tarnowa i Powiatu Tarnowskiego zrealizowały projekt, którego celem było upamiętnienie tych wydarzeń. Obok wielu inicjatyw rocznicowych wyróżniły się dwie: sesja naukowa zatytułowana „Jan Tarnowski – Hetman Koronny i hetmani Rzeczypospolitej", która odbyła się w tarnowskim ratuszu 16 maja 2011 roku oraz uroczystości jubileuszu wiktorii obertyńskiej, jakie miały miejsce w Obertynie na Ukrainie, 21 sierpnia tegoż roku. Centralnym punktem programu uroczystości w Obertynie było odsłonięcie okolicznościowej tablicy, upamiętniającej bitwę pod Obertynem i postać hetmana Jana Tarnowskiego, umieszczonej na krzyżu znajdującym się na bitewnym wzgórzu. Tablica została ufundowana przez Gminę Miasta Tarnowa i Powiat Tarnowski, zaś w organizację uroczystości zaangażowała się miejscowa Polonia, skupiona przy parafii rzymskokatolickiej pw. Św. Piotra i Pawła w Obertynie i Towarzystwie Kultury Polskiej, a także ukraińskie władze samorządowe Gminy Obertyn, Powiatowej Administracji z Tłumacza
i Wojewódzkiej Administracji z Iwanofrankowska. Z polskiej strony obchodom, przygotowywanym przez Urząd Miasta Tarnowa i Starostwo Powiatowe w Tarnowie, patronował Sekretarz Generalny Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, a także Konsul Polski we Lwowie. Organizacja uroczystości rocznicowych wokół postaci hetmana Jana Tarnowskiego jest doskonałym przykładem, jak władze samorządowe winny propagować lokalne dziedzictwo historyczne.
Ideą sesji naukowej „Jan Tarnowski – Hetman Koronny i hetmani Rzeczypospolitej" było dokonanie w rocznicę śmierci hetmana Jana Tarnowskiego, refleksji o dziejach urzędu hetmańskiego
w Rzeczypospolitej i zaprezentowanie sylwetek wybitnych hetmanów. W sesji uczestniczyli znakomici historycy: prof. Dr hab. Mirosław Nagielski (Uniwersytet Warszawski), prof. Dr hab. Tomasz Ciesielski (Uniwersytet Opolski), prof. Dr hab. Andrzej Olejko (Uniwersytet Rzeszowski), prof. Dr hab. Edmund Juśko (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II), dr Jacek Feduszka (Muzeum Zamoyskie w Zamościu) oraz mgr Kazimierz Bańburski (Muzeum Okręgowe w Tarnowie). Większość przygotowanych poprzez nich prelekcji w formie artykułów naukowych, stanowi zasadniczą treść niniejszego numeru „Tarnowskich Studiów Historycznych". Zostały one zamieszczone
w dziale „Z badań historyków". Pokłosiem wspomnianej sesji jest na dodatek debata historyczna pod tytułem „Mit i historia, czyli wycinki z dziejów buławy hetmańskiej w dawnej Rzeczypospolitej", zorganizowana poprzez naszą redakcję we współpracy z redaktorami Portalu Internetowego „Intarnet". Opublikowana tutaj, mamy nadzieję, jest niebanalną propozycją, uzupełniającą tematykę niniejszego numeru i może stać się płaszczyzną dalszych rozważań wokół problematyki dziejów urzędu hetmańskiego w dawnej Polsce.