Bunt, podziemie, władza (Scholar)

Książka ta opowiada o polskich komunistach i komunistkach: o ich doświadczeniach, poglądach, postawach i emocjach. Autor śledzi losy ponaddwustuosobowej grupy działaczy i działaczek od ich dzieciństwa, przez wieloletnią formację w nielegalnym ruchu przełomowym w II Rzeczypospolitej, aż po lata powojenne, kiedy stanęli oni na szczytach władzy.

Dzięki pionierskiemu spojrzeniu, krytycznemu, a zarazem empatycznemu, uchwycona zostaje wielość „osobistych komunizmów" i mechanizmy ich ujednolicania, biograficzne zerwania i ciągłości, emancypacyjne marzenia i afirmacja przemocy.

Praca Łukasza Bertrama otwiera drogę ku prekursorskim badaniom mocnego ruchu politycznego, jakim był komunizm, i stanowi wzorzec dla refleksji nad partiami komunistycznymi w całym regionie. Prezentuje, że formacja ta nie była historyczną groteską, ale oferowała odpowiedzi na napięcia społeczne związane m.in..

Z innowacyjnością. Jest to nie tylko historia ruchu politycznego, ale także socjologiczna historia emocji: niepewności, lęku, resentymentu. Prof.. Padraic Kenney, Indiana University Książka ta jest opracowaniem niezwykłym z wielu względów.

Autor łączy metody socjologiczne ze dokładną analizą źródeł historycznych, a podjąwszy tak niełatwy temat, powstrzymuje się od łatwych osądów i konkluzji, zachęca natomiast do ich niuansowania. Potrafi zarazem stawiać tezy odważne, wręcz drażniące – jak wtedy, gdy zestawia komunistów z bohaterami Rodowodów niepokornych.

Prof.. Andrzej Friszke, Instytut Studiów Politycznych PAN Łukasz Bertram dzieli się z nami pomysłowo skonceptualizowaną wiedzą na temat polskich komunistów kierujących partią i rządzących państwem w pierwszych latach powojennych.

Odkrywa, z jakich środowisk się wywodzili, jakie książki czytali i z kim się przyjaźnili, przywraca też wagę zatartego w ostatnich dekadach problemu rewolucji jako doświadczenia pokoleniowego. Otrzymaliśmy jako czytelnicy portret wyjątkowy.

Dr hab.. Eryk Krasucki, Uniwersytet Szczeciński Książka dofinansowana poprzez Instytut Studiów Społecznych im Profesor Roberta Zajonca UW, wydana wspólnie z Instytutem Studiów Politycznych PAN, we współpracy z Fundacją Kultura Liberalna.

Książka zdobyła Nagrodę Historyczną "Polityki" 2023 w kategorii "Prace naukowe".