Doświadczenia tekstu. tom 2 - ewa paczoska, izabela poniatowska, mateusz chmurski (pdf) (Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego)

Zbiór tekstów poświęconych zagadnieniom istotnym dla konstruowania mapy modernizmów Europy Środkowo-Wschodniej lat 1867–1918, omawiających przekształcenia tożsamościowe, kształtowanie się prądów ideowych w regionie i poszukiwania koncepcji narodowości i europejskiej wspólnoty, odnowę duchowości, redefinicje cielesności w przestrzeni kultury czy oddziaływanie freudyzmu.

nieprzeciętne teksty analityczne badaczy tego okresu, wzbogacone o cenne indeksy, stanowią bogate źródło wiedzy dla literaturoznawców, kulturoznawców, socjologów, etnologów i krytyków literackich i filmowych, zainteresowanych słabo dotąd opisaną tematyką modernizmu tego regionu.

3-tomowa publikacja jest wynikiem projektu naukowego realizowanego w ramach Narodowego Programu na rzecz Rozwoju Humanistyki. Autorzy oferują rozpoznanie literatury Europy Środkowo-Wschodniej lat 1867–1918 jako pewnej całości, posługując się kategorią ważną dla badań kulturowych, które przypisują dziś szczególne znaczenie fenomenowi miejsca.

Poddając refleksji literaturę modernizmu Europy Środkowo-Wschodniej, autorzy chcą pokazać, jak pisarze i krytycy reagowali na wyzwania swojego czasu i jak kształtowała się dynamika ich poszukiwań. Jednoczy się z tym dobór ram czasowych 1867-1918.

Obie daty łączą się z wydarzeniami politycznymi najważniejszymi dla postępowej Europy Środkowo-Wschodniej. To czas narodzin nacjonalizmów, ale i czas powstawania utopii przekraczających granice partykularyzmów narodowych.

Zaproponowana w publikacji perspektywa (i służące jej narzędzia) nie posiadają charakteru teoretycznego – autorów mniej interesuje definiowanie modernizmu jako konstruktu teoretycznego aniżeli obcowanie z żywą materią lokalnych odpowiedzi na doświadczenia i artystyczne impulsy nowoczesności.

Ich głównym pragnieniem było doprowadzenie do spotkania lokalnych opowieści z głównym nurtem modernistycznej narracji:o zmianie i zerwaniu, o spotkaniu z chaosem życia, o poszukiwaniu podmiotowości, o walce z dyktatem opresyjnych form kultury i języka, o konstruowaniu tożsamości w wymiarze indywidualnym i zbiorowym.

A collection of texts on issues relevant to the construction of a map of modernisms in Central and Eastern Europe in the years 1867–1918, discussing identity transformations, shaping ideological currents in the region and the search for the concept of nationality and European community, the renewal of spirituality, redefinition of corporeality in the cultural space or the impact of Freudism.

Excellent analytical texts żeby researchers of this period, enriched with valuable indexes, are a rich source of knowledge for literary scholars, cultural scientists, sociologists, ethnologists, as well as literary and film critics interested in the so far poorly described subject of modernism in this region.

The 3-volume publication is the result of a research project carried out under the National Program for the Development of the Humanities. The authors propose to identify the literature of Central and Eastern Europe in the years 1867–1918 as a whole, using a category important for cultural research, which today assigns special importance to the phenomenon of place.

Reflecting on the literature on modernism in Central and Eastern Europe, the authors want to show how writers and critics responded to the challenges of their time and how the dynamics of their explorations developed.

Related to this is the choice of the time frame 1867-1918. Both dates are related to the most important political events for modern Central and Eastern Europe. This is the time of the birth of nationalisms, but also of the emergence of utopias that cross the borders of national particularisms.

The perspective proposed in the publication (and its tools) are not theoretical - the authors are less interested in defining modernism as a theoretical construct than in dealing with the living matter of local responses to the experiences and artistic impulses of modernity.

Their main desire was to bring local stories together with the mainstream modernist narrative: about change and breakup, about the chaos of life, about the search for subjectivity, about the fight against the dictates of oppressive forms of culture and language, about the construction of identity in the individual and collective dimensions.