Lex cryptographia (Wydawnictwo Naukowe PWN)

technika blockchain stanowi wyzwanie dla porządków prawnych. Powodem tego jest wykorzystanie kryptografii dla zapewnienia niezmienności informacji. Pozwala na ona tworzenie bezpiecznych rejestr ów, które mogą zapisywać wartości ekonomiczne i odwzorowywać instytucje społeczne. Zgodnie z zamierzeniami jej twórców technologia ta ma stanowić – przynajmniej częściową – alternatywę dla bezpieczeństwa transakcji dotychczas gwarantowanego poprzez sądy. W najbardziej skrajnej wersji tego poglądu mowa jest nawet o zastąpieniu norm prawnych kodem komputerowym (code is law). W monografii omówiono zagadnienie znaczenia technice blockchain dla prawa. Autor poruszył problematykę kwalifikacji jednostek rozliczeniowych użytkowanych na blockchainach, a także oświadczeń składanych za ich pomocą, starając się odpowiedzieć na pytanie o to, czy kod może zastąpić prawo. Podejmowana jest dyskusja z poglądami występującymi w literaturze przedmiotu, którą ze względu na wczesne stadium rozwoju problematyki znamionują ogromne rozbieżności między poszczególnymi autorami. W książce eksplorowana jest także kwestia ewentualnych zmian w prawie cywilnym, które mogłyby konsolidować technologię blockchain i prawo. Niniejsza monografia jest dużym i krytycznym opracowaniem wyraźnego współczesnego problemu prawoznawstwa nie tylko w dziedzinie teorii prawa cywilnego,ponadto teorii i filozofii prawa. Wnikliwie analizuje powstałą w 1997 roku ideę „sprytnych kontraktów”. Idea ta powstała jako rezultat nurtu głoszącego zastąpienie istniejących, sankcjonowanych przez państwo, instytucji społecznych takich jak pieniądz czy prawo umów przez świeże instytucje społeczne oparte na zaimplementowaniu kryptografii. Jest to idea nieznana wielu prawnikom i uczestnikom obrotu gospodarczego, a nabierająca znaczenia faktycznego i prawnego w ostatnich latach. Fenomen sprytnych kontraktów jest zjawiskiem bardzo młodym z perspektywy prawno-historycznego wglądu w istniejące relacje społeczne. Jest obecnie ważnym zagadnieniem obrotu gospodarczego, bez względu na to czy będziemy go postrzegali jako problem prawny, quasi-prawny czy alegalny – a w szczególności jest to wyraźne z perspektywy teorii prawa cywilnego. Analizy dokonywane przez Autora posiadają dla teorii prawa cywilnego, a także teorii i filozofii prawa w ogóle prekursorski charakter, gdyż pokazują problematykę związaną z koniecznością redefinicji klasycznych pojęć prawoznawstwa i dostrzegają konieczność zmian niektórych paradygmatów tegoż (w szczególności prawa umów). Niniejsza monografia skierowana jest do szerokiego grona odbiorców, począwszy od dogmatyków prawa cywilnego, po teoretyków i filozofów prawa, ekonomistów i praktyków, którzy coraz częściej będą musieli spotykać się z problemami natury prawnej co do fenomenu „sprytnych kontraktów”. Niewątpliwą zaletą prowadzonych przez Autora analiz są autorskie propozycje solidnych rozwiązań, służące umiejscowieniu zagadnień związanych ze „sprytnymi kontraktami” na mapie teorii prawa cywilnego i norm prawa pozytywnego (de lege ferenda). Autor w wielu miejscach proponuje ciekawe rozwiązania legislacyjne podając zarys treści poszczególnych przepisów prawnych. Należy to uznać za istotnie cenne i stanowiące potencjalnie wyraźny wkład w kształtowanie się nowych rozwiązań prawnych. Dr hab. Tomasz Bekrycht, prof. Uniwersytetu Łódzkiego