Theoretical and practical aspects of CSR implementation by foreign investors (Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji)

Monografia to rezultat pracy międzynarodowej grupy naukowców, zainteresowanych badaniem działań inwestorów zagranicznych we wdrażaniu programów społecznej odpowiedzialności biznesu w krajach rozwijających się.

Autorzy starają się zweryfikować główną hipotezę, że gotowość korporacji wielonarodowych do działania na rzecz społeczności lokalnych zależy od dojrzałości krajowych i lokalnych ram prawnych. Im bardziej rozwinięty jest kraj pod względem standardów prawnych, tym bardziej lokalna społeczność czerpie korzyści z CSR.

Natomiast w biednych krajach – ze słabymi standardami prawnymi, międzynarodowe firmy nie są zobowiązane do respektowania potrzeb miejscowej ludności. CSR stała się jedną z najważniejszych koncepcji innowacyjnego zarządzania.

Odpowiedzialność społeczna biznesu jest nieraz definiowana jako koncepcja, w której firmy integrują komponenty społeczne i środowiskowe z działaniami biznesowymi, zarządzaniem i relacjami z interesariuszami.

Badania Autorów nad społeczną odpowiedzialnością biznesu ujawniły, że istnieją dwa główne modele: pierwszy to model After Profit Obligation, nawiązujący do piramidy potrzeb Maslowa, opisany poprzez amerykańskiego ekonomistę A.B.

Carrolla. Model ten zakłada, iż w obszarze odpowiedzialności ekonomicznej istnieje możliwość wyboru między zyskiem a ryzykiem. Zwolennicy tego podejścia dostrzegają,nieprzystępne warunki rynkowe zmuszają przedsiębiorców do priorytetowego traktowania własnych interesów, co też skutkuje maksymalizacją bogactwa społecznego.

Milton Friedman uważał, iż wkład danej marki w ogólny dobrobyt polega na jej sprawnej i produktywnej produkcji dóbr i usług, która trwa dopóki długo społeczeństwo uzna to za poręczne, pozostawiając kwestie odpowiedzialności społecznej państwu.

Drugi model, który został spopularyzowany na ogół w twórczości D.J. Wooda, nosi nazwę Before Obligation Zysk. Pod pewnymi względami model ten jest odwróconą hierarchią. Uważa się, iż wartościami najwyższymi i najważniejszymi są wartości moralne, jednak są one podporządkowane wszystkim innym wartościom.

Dlatego u podstawy piramidy leży odpowiedzialność moralna, która jest użytkowana niezależnie od warunków, w jakich działa organizacja. Zgodnie z tym modelem moralna postawa właścicieli, menedżerów i zwykłych pracowników buduje wartość dodaną, która wpływa na kształtowanie i pogłębianie relacji z interesariuszami oraz daje firmie przewagę konkurencyjną.

Idea wzajemnej solidarności oznacza,producent dążąca do zysku nie powinna szkodzić społeczeństwu, w którym się znajduje. Społeczną odpowiedzialność biznesu można traktować jako składnik szerszego obszaru nauk ekonomicznych, który nazywa się ekonomią społeczną.

Ekonomię społeczną można również traktować jako odpowiedź na nieprawidłowości w funkcjonowaniu gospodarki narodowej i fiasko modelu neoliberalnego. W latach 2020-2021 byliśmy świadkami niezwykle pokaźnych i fundamentalnych wydarzeń związanych z pandemią COVID-19 i nowoczesnaniem wiodących firm farmaceutycznych produkujących szczepionki przeciwko koronawirusowi (m.in.

Pfizer, Moderna, AstraZeneca, Johnson & Johnson, czy opracowane w Rosji, Chinach, Indiach itp.). Pfizer skorzystał z ogromnych dotacji w wysokości 6,5 miliarda euro. Główne pytanie w odniesieniu do tych subsydiów pozostaje otwarte i bez odpowiedzi: czy te przedsiębiorstwa działały w głównej mierze w interesie społeczności międzynarodowej, czy po prostu wykorzystały okazję do wzbogacenia się w brutalny sposób (poszukiwanie ulepszonych cen, nagłe zatrzymanie produkcja szczepionek, odmowa dostarczania szczepionek po niższych cenach do mniej zamożnych krajów itp.).