Ciąża wielopłodowa (PZWL)

Tytuł Ciąża wielopłodowa Wydawnictwo PZWL ISBN 978-83-01-22507-0 Rok wydania 2022 Warszawa Wydanie 1 liczba stron 584 Format epub, mobi Spis treści Przedmowa 1 1. Ciąża wielopłodowa ciążą wysokiego ryzyka – Grzegorz H. Bręborowicz 3 2. Rys historyczny – Witold Malinowski 5 2.1. Bliźnięta w mitologiach i wierzeniach 5 Mitologia mezopotamska 5 Mitologia grecka 7 Mitologia rzymska 9 Mitologia Słowian 10 Indonezja – wyspa Bali 14 Mitologia afrykańska 14 2.2. Troje, czworo i więcej… 18 Siedmioro i więcej 18 Sześcioro i mniej 20 3. Epidemiologia – Grzegorz H. Bręborowicz, Witold Malinowski 25 3.1. Częstość ciąż wielopłodowych 26 3.2. Płeć dzieci z ciąż wielopłodowych 28 3.3. Stan zdrowia i długość życia osób z ciąż wielopłodowych 29 3.4. Rozwój intelektualny i socjalny 31 3.5. Czynniki wpływające na częstość ciąż wielopłodowych i ich wynik 31 Wiek kobiety 31 Czynnik geograficzny 33 Czynniki etniczne 34 Dieta matki 34 Czynniki genetyczne – tendencje rodzinne 36 4. Mechanizmy powstawania ciąży wielopłodowej – Witold Malinowski 41 4.1. Ciąża dwuzygotyczna – DZ 42 Czynniki wpływające na powstawanie ciąży bliźniaczej dwuzygotycznej (DZ) 42 Nadpłodnienie 46 uzupełniające zapłodnienie 50 4.2. Bliźnięta dwuzygotyczne jednokosmówkowe dwuowodniowe (DZJKDO) 53 4.3. Bliźnięta jednozygotyczne dwuplemnikowe albo łtorazygotyczne (polar body twins, sesquizygotic twinning) 59 4.4. Ciąża bliźniacza jednozygotyczna (JZ) 61 Wrodzona skłonność oocytów do podziału 65 Podział blastomerów podczas wylęgania zygoty 65 Osłabienia połączenia między blastomerami 66 Zmiany w obrębie osłonki przejrzystej 67 Apoptoza komórki/komórek w obrębie tarczy zarodkowej 67 Przeszczep komórek tarczy zarodkowej w trakcie cyklu zapadnięcia się blastocysty 68 Techniki wspomaganego rozrodu a jednozygotyczne ciąże bliźniacze 69 5. Genetyczne podłoże ciąż bliźniaczych – Karolina Gruca-Stryjak, Anna Latos-Bieleńska 73 5.1. Analiza rodowodów w badaniach genetycznej predyspozycji do ciąż bliźniaczych 75 5.2. Poszukiwania genów kandydatów 76 Gen FSHB 77 Gen SMAD3 78 Gen PIAS1 78 Gen SKOR1 79 Gen CALML4 79 Gen SERPINA1 79 6. Techniki rozrodu wspomaganego a ciąża wielopłodowa – Michał Radwan 81 6.1. Niepłodność w XXI wieku – nowe trendy w terapii 81 6.2. Ciąża wielopłodowa po ART 84 Wyniki perinatalne ciąży pojedynczej po ART w porównaniu z ciążą bliźniaczą po ART 87 Wyniki perinatalne ciąży bliźniaczej po IVF w porównaniu z naturalną bliźniaczą 87 Ciąża wielopłodowa po dawstwie komórek jajowych (ED) 87 Ciąża jednozygotyczna 88 7. Zmiany w ustroju ciężarnej w ciąży wielopłodowej – Elżbieta Ronin-Walknowska, Tomasz Płonka, Marek Bilar 91 7.1. Zmiany anatomiczne 92 7.2. Układ krążenia 93 7.3. Układ oddechowy 94 7.4. Układ pokarmowy 94 7.5. Skóra 95 7.6. Krew 95 7.7. Zmiany psychiczne 96 8. Diagnostyka stanu płodu w ciąży wielopłodowej 99 8.1. Aktywność ruchowa płodów – Grzegorz H. Bręborowicz 99 8.2. Ocena częstości serca płodów – kardiotokografia – Grzegorz H. Bręborowicz 102 Aspekty technologiczne kardiotokografii w ciąży wielopłodowej 102 Analiza zapisów kardiotokograficznych 103 Kliniczne aspekty badania kardiotokograficznego w ciąży wielopłodowej 103 8.3. Ocena ultrasonograficzna ciąż wielopłodowych – Agata Szpera-Goździewicz 107 Ocena ultrasonograficzna wieku ciążowego 108 Ocena ultrasonograficzna położenia płodów 109 Zjawisko okołoporodowej zamiany (the perinatal switch phenomenon) 109 Ocena ultrasonograficzna kosmówkowości i owodniowości 110 Nadzór ultrasonograficzny nad ciążami wielopłodowymi 113 Badanie prenatalne I trymestru 115 Nieinwazyjna diagnostyka prenatalna (NIPT, noninvasive prenatal testing) 117 Ocena ryzyka wystąpienia aneuploidii w ciąży trojaczej 117 Znaczenie rozbieżności w pomiarach NT lub CRL, a także występowaniu odwróconej fali a w przewodzie żylnym w I trymestrze ciąży 118 Badanie ultrasonograficzne ze szczegółową oceną anatomii płodu 119 Ocena ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego 120 Badanie dopplerowskie 121 8.4. Badanie echokardiograficzne u płodów z ciąży wielopłodowej – Maria Respondek-Liberska 124 Definicje 127 Rozpoznania 128 Wady i ograniczenia badania echokardiograficznego w ciąży wielopłodowej 142 8.5. Wady wrodzone i anomalie chromosomowe płw ciążach wielopłodowych – Maciej Słodki, Agnieszka Żalińska, Maria Respondek-Liberska 144 typy wad w ciąży wielopłodowej 144 Wady standardowe dla ciąży wielopłodowej 145 Poród noworodka z wadą wrodzoną z ciąży wielopłodowej 148 Diagnostyka prenatalna w ciąży wielopłodowej 153 9. Choroby matki wikłające przebieg ciąży wielopłodowej 157 9.1. Niepowściągliwe wymioty ciężarnych – Grzegorz H. Bręborowicz, Andrzej K. Bręborowicz 157 Definicja 157 Epidemiologia 157 Czynniki ryzyka 158 Etiologia 158 Rozpoznanie 158 Rozpoznanie żnicowe 159 Profilaktyka 159 Leczenie 160 Rokowanie 160 9.2. Nadciśnienie tętnicze – Bożena Leszczyńska-Gorzelak, Radzisław Mierzyński, Elżbieta Poniedziałek-Czajkowska. 162 Klasyfikacje chorób nadciśnieniowych 163 Patofizjologia preeklampsji 164 Powikłania płodowe i matczyne 165 Prowadzenie i rozwiązanie ciąży 166 Predykcja i profilaktyka preeklampsji 167 9.3. Konflikt serologiczny – Mirosław Wielgoś, Longin Marianowski 171 9.4. Choroby wątroby – Olimpia Sipak, Wojciech Halec 175 Cholestaza ciężarnych 175 Ostre ciążowe stłuszczenie wątroby 177 Zespół HELLP 179 Wirusowe zapalenia wątroby w ciąży 181 Marskość wątroby 183 Choroba Wilsona 184 Zespół Budda-Chiariego 184 Ciąża po przeszczepie wątroby 185 9.5. Ciąża bliźniacza a matczyna hiperglikemia – Ewa Wender-Ożegowska, Paweł Gutaj 188 Patomechanizm zmian w gospodarce węglowodanowej w ciąży 188 Otyłość i insulinooporność 190 Cukrzyca ciążowa a ciąża bliźniacza 190 Diagnostyka cukrzycy ciążowej w ciąży bliźniaczej 193 Leczenie cukrzycy ciążowej 194 9.6. Zaburzenia endokrynologiczne – Iwona Szydłowska, Andrzej Starczewski 198 Choroby przysadki mózgowej 198 Choroby nadnerczy w ciąży 201 Choroby tarczycy w ciąży 207 9.7. Ciąża wielopłodowa w nowoczesnym wieku rozrodczym – Małgorzata Waszak 214 Częstość porodów w zaawansowanym wieku matki 214 innowacyjny wiek matki a możliwości reprodukcyjne 215 Techniki wspomaganego rozrodu 217 Zagrożenia dla zdrowia matki i dziecka wynikające z zaawansowanego wieku matki 219 Powikłania w ciąży wielopłodowej związane z innowacyjnym wiekiem matki 220 Poradnictwo dla matek w progresywnym wieku rozrodczym 225 10. Powikłania w przebiegu ciąży wielopłodowej 229 10.1. Obumarcie płodu w ciąży wielopłodowej 229 Zanikający płód (vanishing twin) – Grzegorz H. Bręborowicz, Andrzej K. Bręborowicz 229 Zgon wewnątrzmaciczny jednego z płodów – Grzegorz H. Bręborowicz 233 10.2. Nieprawidłowy czas trwania ciąży wielopłodowej 241 Poronienie – Grzegorz H. Bręborowicz, Andrzej K. Bręborowicz 241 Poród przedwczesny – Jarosław Kalinka, Adam Bitner 246 Ciąża przenoszona – Katarzyna Kawka-Paciorkowska 257 10.3. Niewydolność cieśniowo-szyjkowa – Grzegorz H. Bręborowicz 261 Etiologia 262 Rozpoznanie 262 Leczenie 262 10.4. Krwotoki położnicze – Grzegorz H. Bręborowicz 269 Epidemiologia 269 Czynniki ryzyka 270 Profilaktyka krwotoków położniczych 271 postępowanie w krwotokach poporodowych 271 10.5. Selektywne ograniczenie wzrastania płodu – Katarzyna Kosińska-Kaczyńska, Andrzej Torbé 272 Kryteria diagnostyczne 273 Patogeneza 273 Diagnostyka – klasyfikacja 274 nowoczesnanie 277 10.6. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych – Grzegorz H. Bręborowicz 280 Epidemiologia 280 Etiologia 281 Patofizjologia 281 Rozpoznanie 282 progresywnanie 283 Rokowanie 285 10.7. Ciążowa choroba trofoblastyczna – Witold Malinowski, Adam Skoneczny 288 Zwyrodnienie zaśniadowe kosmków 290 Zaśniad groniasty całkowity 290 Zaśniad groniasty częściowy (mola hydatidosa partialis) 299 Rak kosmówki (choriocarcinoma) 302 10.8. Heterotopowa ciąża bliźniacza – Witold Malinowski 307 Czynniki ryzyka 308 Ciąża heterotropowa jajowodowa 309 Ciąża brzuszna 314 Ciąża ektopowa w bliźnie po cięciu cesarskim 316 Ciąża heterotopowa w szyjce macicy 318 10.9. Chimeryzm – Witold Malinowski 323 Podział 324 Częstość występowania 325 Etiologia i patogeneza 326 Mikrochimeryzm 331 Hybryda 333 Cyborg 336 11. Powikłania typowe dla ciąż jednokosmówkowych 339 11.1. Zespół przetoczenia krwi między płodami (TTTS) – Krzysztof Preis, Małgorzata Świątkowska-Freund 339 Etiologia 340 Klasyfikacja 340 Rozpoznanie 342 Diagnostyka różnicowa 343 Leczenie 344 Rokowanie 347 11.2. Zespół odwróconej perfuzji tętniczej (TRAP) – Michał Lipa, Mirosław Wielgoś 349 Etiologia 349 Diagnostyka 351 Leczenie 352 Rokowanie 352 11.3. Zespół anemia-policytemia (TAPS) – Michał Lipa, Dorota A. Bomba-Opoń 355 Etiologia i patofizjologia 355 Diagnostyka 356 Leczenie 361 11.4. Bliźnięta niecałkowicie rozdzielone – Grzegorz H. Bręborowicz 363 Epidemiologia 364 Etiologia 364 Klasyfikacja płłkowicie rozdzielonych 364 Rozpoznanie 367 Leczenie 368 Rokowanie 369 11.5. Bliźnięta pasożytujące – asymetryczny rozdział pł– Witold Malinowski 371 Płód pasożytujący wewnętrznie 371 Płody pasożytujące zewnętrzne 377 12. Opieka nad ciężarną w ciąży wielopłodowej – Krzysztof Czajkowski, Grzegorz H. Bręborowicz 381 12.1. I trymestr ciąży 382 Opieka położnicza 382 Badania prenatalne 382 12.2. II trymestr ciąży 384 12.3. III trymestr ciąży 385 12.4. Poród 385 13. Poród i połóg w ciąży wielopłodowej 389 13.1. Poród w ciąży wielopłodowej – Grzegorz H. Bręborowicz, Witold Malinowski 389 Termin ukończenia ciąży wielopłodowej 389 Prowadzenie porodu w ciąży wielopłodowej 390 dobór metody porodu 391 Preindukcja i indukcja porodu w ciąży wielopłodowej 392 Topografia położenia płw jamie macicy 393 Monitorowanie stanu płw czasie porodu 394 Czas trwania porodu bliźniaczego 395 Odstęp pomiędzy porodami bliźniąt 396 Zaciśnięcie pępowin 396 Trzeci okres w porodzie bliźniaczym 397 Poród odroczony 398 Badanie popłodu po porodzie 399 Znieczulenie ciężarnej 399 Poród w ciąży wielopłodowej o nieprawidłowym przebiegu 400 Poród w ciąży bliźniaczej po cięciu cesarskim 400 Rokowania dla noworodków 401 Rokowania dla matki 401 13.2. Okres połogu – Agnieszka Pięta-Dolińska, Przemysław Oszukowski 403 13.3. Depresja w ciąży – Katarzyna Rogala 408 13.4. Popłód z ciąży wielopłodowej – Piotr Oszukowski, Sławomir Naskiewicz 416 13.5. Problemy anestezjologiczne – Katarzyna Kotfis, Małgorzata Zimny 424 Zmiany fizjologiczne w trakcie ciąży wielopłodowej a implikacje anestezjologiczne 424 Powikłania występujące w ciąży wielopłodowej w aspekcie postępowania anestezjologa 427 innowacyjnanie anestezjologiczne w odpowiedzi na ból porodowy 429 nowoczesnanie anestezjologiczne u bliźniąt nierozdzielonych poddanych jednoetapowej separacji chirurgicznej 433 14. Okres noworodkowy i niemowlęcy 439 14.1. Zachorowalność noworodków pochodzących z ciąż wielopłodowych – Marta Szymankiewicz, Agnieszka Paradowska-Grygier 439 Wcześniactwo 440 Zespół zaburzeń oddychania 440 Dysplazja oskrzelowo-płucna 441 Martwicze zapalenie jelit 441 Uszkodzenia w obrębie ośrodkowego układu nerwowego 442 Niewydolność nerek 443 Zakażenia 443 Wady rozwojowe 444 Zespół nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS) 444 Rozwój dzieci z ciąż wielopłodowych 445 Opieka perinatalna 448 14.2. Rozwój dzieci z ciąż wielopłodowych – Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka 449 Czynniki ryzyka 384 14.3. Umieralność okołoporodowa płi noworodków – Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka 458 14.4. Karmienie naturalne wieloraczków – Dorota Ćwiek 465 Karmienie bliźniąt urodzonych o czasie 465 Karmienie bliźniąt i wieloraczków urodzonych przedwcześnie 467 Wsparcie rodziców wieloraczków i edukacja w zakresie karmienia piersią 469 14.5. Sen u bliźniąt – Katarzyna Rogala 471 15. Ciąże trojacze i o wyższej krotności – Grzegorz H. Bręborowicz, Marta Szymankiewicz-Bręborowicz, Stefan Sajdak, Hubert Huras 477 15.1. Epidemiologia 478 15.2. Patofizjologia 478 15.3. Rozpoznanie 479 15.4. Powikłania 479 Powikłania płodowe 479 Powikłania u ciężarnej/matki 480 Powikłania w okresie noworodkowym 480 15.5. Postępowanie 481 15.6. Rokowanie 483 16. Rola położnej w opiece nad ciężarną w ciąży wielopłodowej – Małgorzata Pięt 487 16.1. Zadania położnej w opiece nad ciężarną w ciąży wielopłodowej 488 16.2. Czynności jakie wykonuje położna podczas hospitalizacji ciężarnej w ciąży wielopłodowej 491 16.3. Poród w ciąży wielopłodowej – zadania i rola położnej 493 16.4. Zadania położnej w trakcie połogu w szpitalu 495 17. Bliźnięta – rozwój i edukacja – Jolanta Bonar 499 17.1. Razem czy osobno? 500 17.2. Czy separacja jest najlepsza dla wieloraczków? 501 17.3. Czy rozstanie krzywdzi dzieci? 503 17.4. Perspektywa dzieci 504 17.5. Co jest najkorzystniejsze dla dzieci? 505 18. Określanie zygotyczności – Witold Malinowski 509 19. Aspekty społeczne 515 19.1. Czynniki genetyczne i środowiskowe w zmienności cech w okresie okołourodzeniowym – Małgorzata Waszak 515 Interakcje genotyp–środowisko 517 Działanie mechanizmu epigenetycznego w rozwoju 519 Metoda bliźniąt i jej założenia w badaniach odziedziczalności cech ilościowych 520 Oszacowanie stopnia odziedziczalności cech ilościowych w okresie perinatalnym metodą bliźniąt 523 Podsumowanie 527 19.2. Przygotowania rodziców do porodu wieloraczków – Dorota Ćwiek 530 19.3. Identyfikacja i więzi emocjonalne bliźniąt – Katarzyna Rogala 534 Więź emocjonalna bliźniąt w zależności od rodzaju ciąży bliźniaczej 535 w środkumaciczny rozwój więzi między bliźniętami 537 Rozwój dzieci 538 20. Standardy innowacyjnania w ciąży wielopłodowej – Grzegorz H. Bręborowicz, Witold Malinowski 541 20.1. Diagnostyka 542 Rozpoznanie ciąży wielopłodowej 542 Zasady diagnostyki ultrasonograficznej 542 Diagnostyka kosmówkowatości i owodniowości 543 20.2. Zasady opieki przedporodowej w ciąży wielopłodowej 544 Ciąża dwukosmówkowa dwuowodniowa 544 Ciąża jednokosmówkowa 545 20.3. Badanie przesiewowe pod kątem zaburzeń chromosomowych 546 20.4. Poród 547 Ciąża dwukosmówkowa dwuowodniowa 547 Ciąża jednokosmówkowa dwuowodniowa 548 Ciąża jednokosmówkowa jednoowodniowa 548 Cięcie cesarskie na drugim płodzie 548 20.5. Połóg 548 20.6. Profilaktyka i terapia porodu przedwczesnego w ciąży wielopłodowej 549 Tokoliza 549 Szew okrężny na szyjkę macicy 549 Pessary 550 Rutynowa hospitalizacja, a także reżim łóżkowy 550 20.7. Powikłania charakterystyczne dla ciąży wielopłodowej 550 Zespół przetoczenia krwi pomiędzy płodami (TTTS) 550 Zespół anemia-policytemia (TAPS) 551 Selektywne ograniczenie wzrastania płodu (sFGR) 552 Zespół odwróconej perfuzji tętniczej (TRAP) 553 Obumarcie jednego z płodów 554 Bliźnięta niecałkowicie rozdzielone (conjoined twins) 555 21. Terminy związane z ciążą wielopłodową – Witold Malinowski, Grzegorz H. Bręborowicz 559 Skorowidz 569