Tłumaczenie pisemne na język polski (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Książka ma być pomocą przy wykonywaniu tak niezwykle potrzebnego, nieprzystępnego, lecz i spektakularnego zawodu tłumacza, czyli tego, kto ma za zadanie przybliżyć czytelnikowi tekst napisany pierwotnie w innym języku. Publikacja poświęcona jest przekładowi pisemnemu na język polski, który jest punktem odniesienia autorek. Dotyczy przekładu tekstów tzw. Nieliterackich, a więc użytkowych, specjalistycznych, tekstów z rozmaitych dziedzin (naukowych, technicznych, prasowych, publicystycznych, religijnych itd.).

Tłumaczenie pisemne na język polski to pierwszy podręcznik adresowany do osób tłumaczących na język polski z różnych języków. Zaletą publikacji jest prosty, przezroczysty, logiczny układ. Przedstawiony materiał uporządkowano według problemów spotykanych na przeróżnych stopniach odbioru tekstu. Korzystanie z książki ułatwiają indeksy i rekomendacje dla tłumaczy.

Autorki prezentują podstawowe problemy tłumaczeniowe o charakterze uniwersalnym, wszystkie omawiane zjawiska ilustrując przykładami. W ciągu wielu lat nauczania tłumaczenia pisemnego w Instytucie Lingwistyki użytkowanej na Uniwersytecie Warszawskim – pierwszej w Polsce placówce kształcącej tłumaczy na poziomie uniwersyteckim – zebrały tak dużo tworzyw, że postanowiły je użyć i udostępnić szerszemu kręgowi odbiorców. Zamiast odpowiadać na pytanie: „Jak się to robi?”, autorki starają się dociec, „Jak to należy robić?”, a wręcz: „Jak zrobić?”. Dlatego też nie ograniczają się wyłącznie do prezentacji problemów, ale udzielają konkretnych wskazówek, choć zdają sobie sprawę z tego, że w dziedzinie tłumaczenia nie ma nietrudnych rozwiązań. Ponieważ jednak adepci zawodu tłumacza niejednokrotnie oczekują gotowych recept i solidnych wskazówek, dlatego autorki zaproponowały układ „co tłumacz może, co powinien, czego mu nie wolno”. Choć nie sposób wyczerpać repertuaru wszelkich realnych rozwiązań, ujęcie problemu w duchu tak sformułowanych rekomendacji zachęci studentów i przyszłych tłumaczy do poszukiwania własnej, „trzeciej” drogi.

Autorki ilustrują omawiane zagadnienia materiałem języków fleksyjnych, słowiańskich, blisko spokrewnionych – co jest nieuświadamianą (albo rozumianą wręcz opacznie) trudnością tłumaczeniową. Do tego warto podkreślić wagę bariery alfabetu, która pociąga za sobą wyjątkowo potężne konsekwencje, wymusza określone rozwiązania, których na próżno żeby szukać (z oczywistych powodów) w poradnikach niemieckich czy angielskich. Książka jest adresowana do wszystkich zainteresowanych problemami przekładu w epoce wielokulturowości, do wszystkich ciekawych się przekładem pisemnym na język polski nie tylko z języka rosyjskiego – choć z tego języka mieści najwięcej przykładów, ponieważ tego właśnie obszaru dotyczy doświadczenie dydaktyczne obu autorek. Książka gromadzi dodatkowo przykłady z włoskiego, angielskiego, niemieckiego i francuskiego.

Ponieważ książka koncentruje się na zagadnieniach poręcznych, uporządkowanych według problemów, może być przydatna jeszcze dla prowadzących zajęcia językowo-tłumaczeniowe, na studiach równocześnie pierwszego, jak i drugiego stopnia. Mimo iż ma wymiar i cel użyteczny, to odwołuje się do znanych koncepcji translatorycznych opisanych w monografiach, w głównej mierze w języku polskim. Może więc służyć studentom jako pomoc w przygotowaniach do egzaminów ze wstępu do przekładoznawstwa.