Fascynujący mózg (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Tytuł Fascynujący mózg Autorzy Henning Beck, Sofia Anastasiadou, Christopher Meyer Zu Reckendorf Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN Tłumaczenie Anna Władyka-Leittretter ISBN 978-83-01-22173-7 Rok wydania 2022 Warszawa Wydanie 1 ilość stron 360 Format mobi, epub Spis treści Wstęp V Rozdział 1 – Układ nerwowy 1 Podział układu nerwowego – Porządek w sieci połączeń 2 Somatyczny i wegetatywny układ nerwowy – Jak świadomość kontroluje nieświadomość 4 Enteryczny układ nerwowy – Mózg w brzuchu 6 Mózg – Centrum dowodzenia 10 Nerwy czaszkowe – Łącznik między mózgiem a otoczeniem 14 Nerwy obwodowe – Impulsy nerwowe w każdym zakątku ciała 16 Rdzeń kręgowy – Więcej aniżeli tylko przewód do transmisji danych 20 Rozwój układu nerwowego – Od komórki do mózgu 24 Ewolucja układu nerwowego – Jak to wszystko się zaczęło 28 Rozdział 2 – Mózg 33 Anatomia mózgu – Struktura aparatu myślowego 34 Kresomózgowie – Króluje nad wszystkim 36 Kora nowa – prawidłowo myśli się tylko korą 38 Układ limbiczny – Emocjonalny mózg 42 Hipokamp – Najlepiej poinformowana część mózgu 44 Węchomózgowie – Jak do mózgu dociera zapach 48 Jądra podstawne – Punkty węzłowe w mózgu 50 Międzymózgowie – W centrum akcji 54 Móżdżek – Nie trzeba być wielkim, żeby być wielkim 58 Pień mózgu – Wtyczka mózgu 62 Ciało modzelowate – Autostrada między półkulami 64 Układ komorowy – Wyściółka mózgu 68 Opony mózgowe – Opakowanie mózgu 70 Ukrwienie mózgu – nieustanna przesyłka substancji odżywczych 72 Symetria mózgu – Dwie połówki mózgu 76 żeński i męski mózg – Różnice anatomiczne pomiędzy płciami? 78 Rozdział 3 – Komórki 81 Komórka nerwowa – Komputer w miniaturze 82 Typy neuronów – zarys ma znaczenie 86 Soma i jądro komórkowe – Jednostka sterująca komórek 90 Błona plazmatyczna – Kształtuje i chroni to, co ważne 92 Neuryty – Wypustki, wyrostki i włókna nerwowe 94 Mikrotubule – Osie łączące w komórce 98 Szkielet aktynowy – Żel w komórce 100 Mitochondria – Elektrownie komórkowe 102 Pęcherzyki – Jednostki pakujące substancje semiochemiczne 104 Impuls nerwowy – Akcja na włóknie 108 Synapsa – Komórka nerwowa nawiązuje bliższe kontakty 110 Transmisja synaptyczna – Jak przeskakuje iskra 114 Neurotransmitery – Biochemia przekazu informacji 116 Neksusy – Przydatne luki w zamianie informacji 118 Astrocyty – Gwiazda, która nosi Twoje imię 120 Bariera krew–mózg – Tutaj już nie wejdziesz, czyli posterunek graniczny mózgu 124 Mikroglej – Bezpieczeństwo mózgu 128 Oligodendrocyty i komórki Schwanna – Izolacja włókien nerwowych 130 Glej radialny – Budowniczy układu nerwowego 134 Komórki ependymalne – potężne obmywanie 136 Rozdział 4 – Neurony w akcji 141 Przetwarzanie wrażeń zmysłowych – Od bodźca po „obraz w głowie" 142 Sieć neuronowa – Jak łączone są informacje 144 Oko – Optyczny przyrząd pomocniczy mózgu 148 cykl widzenia – poprawnie widzi się tylko kresomózgowiem 152 proces słyszenia – Rejestrowanie dźwięków przy pomocy niewiele znaczących włosków 156 Zmysł równowagi – Drugi zmysł naszego ucha 160 Zmysł dotyku i odczuwania temperatury – Pojmowanie świata 164 Zmysł smaku – Mózg określa nasze preferencje smakowe 168 Zmysł węchu – Więcej zapachów aniżeli słów 172 Ból – Ważny dla przeżycia sygnał alarmowy 176 Ruch – Krok po kroku i tak dalej 180 Kontrola mięśni – Czas na ruch! 184 Mowa – Znaleźć i zrozumieć słowa 188 Kontrola homeostazy – Utrzymanie równowagi 190 Stres – Dwa sposoby radzenia sobie z napięciem 194 Emocje – części układanki mózgu 196 Motywacja i nagroda – Motory naszego działania 200 Sen – Mózg bez wytchnienia 204 Pamięć – Zapisywanie danych i zapominanie 206 Uczenie się i plastyczność – Dlaczego mózg nigdy nie kończy pracy 210 Fast mapping – Czyli jak „załapać" 212 Myślenie gramatyczne – Zrozumieć zależności 214 Inteligencja – Tajemnica szybkiego myślenia 216 Kreatywność – Skąd biorą się nietypowe pomysły 218 Synestezja – Słyszeć odcienie, smakować dźwięki 220 Rozdział 5 – Chory mózg 223 Choroba Alzheimera – Strach zapomnienia 224 Choroba Parkinsona – Kiedy ruchy tracą swój rytm 228 Stwardnienie rozsiane – Dlaczego izolacja włókien nerwowych jest tak ważna 230 Choroba Huntingtona – Kiedy błąd genetyczny niszczy mózg 232 Choroby prionowe – Grudki w komórkach nerwowych 234 Epilepsja – Niekontrolowana aktywizacja komórek nerwowych 236 Guzy mózgu – Ponad normę 238 Udar mózgu – Gdy nie dociera krew 240 Urazowe uszkodzenie mózgu – Nokaut 242 Infekcje mózgu – Atak na tkankę nerwową 244 Urazy rdzenia kręgowego – Mózg bez połączenia 246 Stwardnienie zanikowe boczne – Paraliż 248 Amnezja – Co się stało? 250 Schizofrenia – Zaburzona równowaga osobowości 252 Depresja – Mózg pozbawiony emocji 254 Zespół Tourette’a – Kiedy mózg „traci" nerwy 258 Uzależnienia – W nadmiernej pogoni za szczęściem 260 Alkohol – niewiele znacząca cząsteczka, obszerne działanie 262 Neurotoksyny – Zatrute komórki nerwowe 264 Rozdział 6 – Metody badań nad mózgiem 267 Początki badań nad mózgiem – małe komórki i spore mapy 268 Rezonans magnetyczny – Zobaczyć obraz całości 270 ergonomiczny rezonans magnetyczny – Przyjrzeć się mózgowi podczas myślenia 272 Rezonans magnetyczny z dyfuzją – Odnaleźć ścieżki włókien 274 Tomografia komputerowa – Prześwietlić mózg 278 Pozytonowa tomografia emisyjna – Poznać przemianę materii w mózgu 280 Elektroencefalografia – Posłuchać rytmu neuronów 282 Barwienie przeglądowe – Widok całości 284 Immunohistochemia – Świecące tkanki nerwowe 286 Znakowanie neuronów – Śladami włókien 290 Geny reporterowe – Malowanka dla komórek nerwowych 292 Neuronowa kultura komórkowa – sztuczny dom dla komórek nerwowych 296 Immunocytochemia – W poszukiwaniu białek w komórkach 298 technika patch-clamp – Otwierające się kanały i ich pomiar 300 Modyfikacje genomu – Kopiuj-wklej w materiale genetycznym 304 Optogenetyka – Włączanie i wyłączanie komórek nerwowych 306 Mikroskopia optyczna – Pierwszy widok neuronu 308 Mikroskopia fluorescencyjna – Pokolorować świat 312 Mikroskopia elektronowa – Po drugiej stronie światła 316 Konektomika – Kto z kim? 320 Rozdział 7 – Granice wiedzy 323 Świadomość – Czym jest pojęcie „ja"? 324 Subiektywność – Co kryje się za moją osobistą perspektywą? 326 cechy szczególne – Co czyni ludzki mózg tak unikatowym? 328 Idee i pomysły – Czym są myśli? 330 Wolność – Czy mamy wolną wolę? 332 sztuczna inteligencja – Czy myślenie ludzkie to model do wymiany? 334 Przyszłość – Jakie wyzwania stoją przed badaniami nad mózgiem? 336 Wykaz ilustracji 338 Skorowidz 340