Problemy zrównoważonego rozwoju w unii europejskiej (Ireneusz Miciuła)

Przedstawiona monografia stanowi efekt szczególnego zainteresowania i intensywnie prowadzonych prac badawczych kilkunastu autorów z zróżnicowanych ośrodków akademickich. Różni ich mnóstwo, jednak skupiają się oni na wyraźnych kwestiach, dotyczących problemów zrównoważonego rozwoju w krajach Unii Europejskiej.

Wyraża się to dokonaniem pogłębionych analiz w wymiarze teoretycznym, a także empirycznym, uwzględniającym nie tylko ujęcia w przeszłych okresach, lecz też odnoszących się do teraźniejszości i przyszłości. Zawarte są tu wątki stanowczo ważne w ramach szeroko rozumianego rozwoju z punktu widzenia sektora publicznego, jak i prywatnego.

Akcentowane są przede wszystkim te kwestie, które mają ścisły związek z korzystnym funkcjonowaniem systemu społeczno-gospodarczego w Unii Europejskiej. Autorzy wykazują, iż prowadzenie właściwych działań, które zapewnią poprawne funkcjonowanie systemu społeczno-gospodarczego sprowadza się do dokonywania wyboru właściwych narzędzi.

Tylko w ten sposób możliwe jest zbliżanie się do osiągnięcia długoterminowych celów, mieszczących się w tych obszarach zainteresowań, które są nad wyraz ważne z co najmniej kilku punktów widzenia. W ten sposób bardziej skupiono się na jednostkowych problemach wynikających ze szczególnej pozycji Polski w relacjach z innymi krajami Unii Europejskiej, eksponując zagadnienia silnych powiązań i dynamicznych oddziaływań.

Dlatego także zwrócenie uwagi na inne problemy stało się ważne, gdyż z czasem aspekt kryzysu gospodarczego stał się mniej akcentowany. Obecne trudności, które ograniczają działania sprzyjające jednostajnemu rozwojowi, posiadają swe źródło w coraz większych dysproporcjach rozwojowych.

Jeśli utrzymują się one zbyt długo w jednych obszarach, to z czasem zaczynają być widoczne w innych, ponieważ różne siły polityczne, gospodarcze i społeczne zbyt albo zbyt wolno dążą do wprowadzenia stosownych przystosowań.

Ważne jest żeby w nadchodzących latach, cechujących się nasileniem wpływów zewnętrznych, mechanizm integracji europejskiej był czynnikiem korzystnym dla zrównoważonego wzrostu bez pogłębiania ciągle tych samych problemów.

Dlatego również ciągle jaskrawym zjawiskiem jest tzw. Europa wielu szybkości, dotycząca trudności w zmniejszeniu dystansu cywilizacyjnego w najróżniejszych strukturach międzynarodowych i krajowych w sferze społecznej i gospodarczej (w wymiarze makroekonomicznym i mikroekonomicznym).

Istniejące dysproporcje nie poddają się oddziaływaniom wywodzącym się wyłącznie ze strony władz centralnych, dlatego również w poszczególnych rozdziałach wskazano obszary, w który jest miejsce dla działań ze strony niższego szczebla i to nie tylko dla organów samorządu.

Ważnym wkładem niniejszej monografii jest to, iż nie stanowi on wąsko rozumianego ujęcia gospodarczego. W rzeczywistości, którą stworzył kryzys finansowy, są to kwestie szczególnego znaczenia. Dlatego też autorzy starają się wykazać, iż w wielu obszarach pozafinansowych niezbędne jest prowadzenie stałych działań, które uzupełniają politykę społeczno-gospodarczą.

Chodzi o progresywnanie, zapewniające wypełnienie tych sfer, w których wolny rynek nie powoduje oczekiwanych efektów, a choćby może przyczyniać się do spotęgowania negatywnych skutków. Wartością dodaną zaprezentowanych opracowań jest też podkreślenie rozszerzonej roli państwa w reakcji na słabości wolnego rynku w przywracaniu równowagi i na dyskryminowaniu tych podmiotów, które słabiej radziły sobie w dotychczasowych warunkach.

Poszczególne rozdziały ściśle nawiązują do takich kwestii, jak pomoc publiczna, endogeniczne czynniki rozwoju oraz polityka klimatyczno – energetyczna. Wiadomo, iż trudności dotyczące jednostajnych dostaw energii będą coraz częściej dotykały gospodarki w rozmiarze makro- i mikroekonomicznym.

Według autorów, to właśnie dlatego rośnie znaczenie szeroko rozumianego bezpieczeństwa i zarządzania w warunkach, w których żadne rozwiązanie nie może być cenione za wystarczająco korzystne. Cennym uzupełnieniem przypasowanej problematyki jest z studium przypadku zarządzania w ujęciu regionalnym.

W ten sposób wybór problematyki stanowi również nawiązanie do przyszłych problemów społeczno-gospodarczych. Jako redaktor niniejszej monografii mam nadzieję, że czytelnicy znajdą w niej dla siebie tak przedstawione problemy i ich analizy, żeby zyskać motywację do rozwijania i pogłębiania zainteresowań wyrażonych poprzez autorów zamieszczonych w niej rozdziałów.

Dr Jarosław Czaja