Zniszczenia dokonane poprzez wojska – równocześnie szwedzkie, jak i własne – na terytorium Rzeczypospolitej w czasie tzw. Potopu uchodzą za wyjątkowo dotkliwe w dziejach kraju. Czarna legenda głosi, że rabunki i zniszczenia tego okresu przyczyniły się do załamania gospodarki i ostatecznego upadku miast Rzeczypospolitej.
Sceptycy nie kwestionują kryzysu gospodarczego i ustrojowego państwa, lecz zauważają,choćby po klęsce połowy stulecia w wielu koronnych ośrodkach miejskich trwało ożywienie budowlane, powstawały wybitne dzieła architektury barokowej, przebudowano mnóstwo kamienic, rezydencji i pałaców.
Prezentowana monografia dotyczy stanu zaludnienia i zabudowań widzianych poprzez pryzmat podatków nakładanych na mieszkańców pięciu pokaźnych miast Korony (Warszawa, Kraków, Poznań, Lublin i Lwów). Analiza stanu kamienic, a także nierówności majątkowych scharakteryzowanych przez repartycję podatków w kilku przekrojach chronologicznych daje odpowiedź nie tylko na zasadnicze pytanie o rolę zniszczeń w okresie tzw.
potopu w dziejach gospodarczych Rzeczypospolitej, lecz także o zróżnicowanie jej wielkich miast przed najazdem szwedzkim i po nim. Badając wymienione ośrodki miejskie pod kątem nierówności majątkowych, autorka zestawia je z innymi miastami europejskimi i stara się odpowiedzieć na pytanie, czy Warszawa, Kraków, Poznań, Lublin i Lwów były jedynie ośrodkami peryferyjnymi, czy też można w ich przypadku mówić o kształtowaniu się cech wielkomiejskości.
The monograph is concerned with the population and buildings of five big cities of the Polish Crown (Warsaw, Cracow, Poznan, Lublin and Lviv) in the light of taxes imposed on their inhabitants. The analysis of the state of the tenements and wealth inequalities indicates the consequences of the destruction during the so-called Deluge in the economic history of the Polish Commonwealth and explores the differences between the cities before and after the Swedish invasion.