W stronę pułapki. motyw podróży jako wyróżnik kompozycyjny w wybranych utworach 2. połowy xx wieku (Wydawnictwo Naukowe PWN)

wyjątkowe opracowanie literatury polskiej w zakresie obejmującym motyw podróży w powieściach XX wieku. Obszar badań zawężony został do wybranych utworów 2. Połowy XX wieku, których autorami są m.in. Andrzej Bursa, Jerzy Andrzejewski, Stanisław Lem, Olga Tokarczuk, czy też Jerzy Pilch.

wybór i prezentacja utworów wynika z chęci ukazania przeróżnych wariantów, które może przybrać topos wędrówki. Maciej Pabisek opierając się na bazie źródłowej w sposób zwarty przedstawił system przestrzeni.

Śledził dokonania literackie ukazując ich obfitość – od silnie zaznaczonego na początku utworu punku wyruszenia, poprzez sekwencję zmieniających się zdarzeń (mniej albo bardziej doprecyzowanych), aż po zakończenie na którymś z etapów podróży albo dotarciu do celu.

Autor przedstawia nieprzemijalne przesłania. Publikację uwydatnia wyjątkowe ujęcie tematu, gdyż prezentowany w niej wykład zawiera nie tylko badania od strony polonisty, lecz też obserwacje i refleksje autora jako wrażliwego Czytelnika.

Książkę polecamy nie tylko osobom zainteresowanym tematyką podróży w literaturze 2. Połowy XX wieku, ale także studentom polonistyki. Rozważania Autora dotyczą sposobu realizacji i semantycznych konotacji jednego z zwykle użytkowanych motywów literackich – motywu podróży (także drogi).

Można zaryzykować twierdzenie, że – w dodatku za sprawą kultury masowej – motyw ów stał się wręcz dominujący w całej współczesnej mediosferze, specjalnie zaś w jej warstwie narracyjnej czy fabularnej. W tym kontekście książka Macieja Pabiska podejmuje jeden z najaktualniejszych wątków w dzisiejszej refleksji kulturoznawczej.

Na korzyść publikacji trzeba dodać, iż refleksja ta dotyczy jednak z reguły pozaliterackich tekstów kultury (powstaje np. Sporo rozpraw o tzw. Kinie drogi), przy pewnym niedostatku opracowań na temat współczesnych realizacji motywu podróży (drogi) w beletrystyce (poza tą, skierowaną do młodego odbiorcy).

W tym sensie propozycja wypełnia widoczna lukę w refleksji literaturoznawczej. Książka nie jest ani podręcznikiem, ani kompendium wiedzy o literaturze danego okresu, ale zapisem osobistego doświadczenia lektury wrażliwego Czytelnika, a zatem – jak wszystkie książki krytycznoliterackie – wykorzystuje autorską perspektywę, korzysta z prawa do wyboru.

niewątpliwie brakuje dziś na rynku wydawniczym podobnych omówieni […]. Dr prof. Witold Bobiński, prof. UJ (z recenzji) Tytuły rozdziałów nawiązujące do kolejnych etapów podróży, skrupulatnie dostosowane motta, które nie są tylko erudycyjnymi dekoratywnikami, ale ujawniają istotne aspekty podróżowania albo perspektywy, z których należy dokonać ich oglądu, podkreślanie ciągłości tekstu-opowieści poprzez płynne przechodzenie od tekstu głównego do tytułu kolejnego podrozdziału […], wszystko to czyni tekst interesującym dla potencjalnego Czytelnika.

dr hab. Magdalena Bąk, prof. US (z recenzji)