Religia wobec historii, historia wobec religii (Nomos)

Wpływ historii na kształt religii, jak i religii na kształt historii jest oczywisty. Zadaniem tej książki nie jest próba udowadniania tego, co po wielokroć było już dowiedzione. Autorzy zamieszczonych w niej tekstów pragnęli się raczej przyjrzeć i przeanalizować poszczególne zjawiska historyczne i religijne, aby uchwycić owe zależności w ich solidnych przejawach.

Czym bowiem jest historia? bez dwóch zdań nie jest zbiorem obiektywnych faktów zestawionych ze sobą w czasie, gdyż fakt jako taki jest jedynie konstrukcją historyka. To badacz wydobywa go z dokumentów, stosownie naświetla i umiejscawia w swej rekonstrukcji dziejów, daje mu miejsce w łańcuchu innych faktów, które go poprzedzają i następują po nim.

Subiektywny charakter ma już samo zgromadzonie wydarzeń, zakłada bowiem (choćby mimowolną) interpretację badacza.