Kryptohistorie (Uniwersytet Śląski)

Kryptohistorie. Ukryte i utajone narracje w historii to tom, w którym historycy, filologowie i inni badacze spotykają się na polu badań nad tajemnicą, tajnością i teoriami spiskowymi w historii i w narracjach około- lub pseudohistorycznych.

Z jednej strony rozważają oni znaczenie owych tematów w historii i ich konsekwencje społeczne i polityczne, a z drugiej strony pytają o kryteria historyczności wydarzeń i o wagę mechaniki narracji dla konstruowania opowieści i historii.

W rozumieniu „kryptohistorycznym" zatem na szczególną uwagę zasługują – w szerokim rozumieniu tego słowa – teksty historyczne, które skupiają się na tropieniu, odkrywaniu i opisywaniu sekretów, spisków i spekulacji i na wyjaśnianiu ich strategii narracyjnych, a także mechanizmów ich powstawania.

Autorzy artykułów zamieszczonych w tomie zastanawiają się do jakiego stopnia takie narracje przynależą do dyskursu właściwego historii, w jaki sposób przyczyniają się one do jego aberracji i jego rozwoju, a także zarysowują historiograficzne, metanarracyjne i retoryczne ramy historii i kryptohistorii.

Tom posiada ponadto eseje stanowiące poszczególne studia przypadków i koncentrujące się nad historycznymi przykładami mechanizmów i zjawisk związanych z tajemnicą, tajnością i spiskowością. Obejmują one pokaźne spektrum zagadnień – od średniowiecznej mityzacji śmierci władcy, poprzez historycystyczne rekonstruowanie renesansu, czarną legendę Marii Kazimiery, utajone znaczenia malarstwa Vermeera, osiemnastowieczne rozprawy szyfrologiczne, fenomen popularności dziewiętnastowiecznego seryjnego zabójcy, wiktoriańską parazytologię, filmy traktujące o zbiegłych nazistach, śmierć Olofa Palmego jako kanwę szwedzkich powieści detektywistycznych, konstruowanie narodu w oparciu o przeinaczone pojmowanie roli archeologii, po współczesną kryptografię asymetryczną.

Książka adresowana jest do szeroko rozumianej społeczności akademickiej i studentów, a niezwykle do historyków i filologów zajmujących się tematami historiografii, narratologii i ich społecznymi implikacjami.