Uniwersytet śląski Ku afirmacji życia (Uniwersytet Śląski)

Tytuł Ku afirmacji życia Podtytuł Pedagogiczne podstawy pomyślnej egzystencji Autor Alicja Żywczok Język polski Wydawnictwo Uniwersytet Śląski ISBN 978-83-8012-653-4 seria Prace Naukowe UŚ; Pedagogika Rok wydania 2011 Katowice Wydanie 1 liczba stron 674 Format pdf Spis treści Spis treści Wprowadzenie / 15 Wyjaśnienia terminologiczne: afirmacja życia, wychowanie do afirmacji życia, szczęście, pomyślność, radość, egzystencja (15) • Stan wiedzy z zakresu prezentowanej problematyki, eksploatacja źródeł (20) • Znaczenie podjętych badań z „pogranicza" antropologii filozoficznej i teorii wychowania dla rozwoju nauk humanistycznych (26) • Felicytologia pedagogiczna — współczesny trend wychowania (31) • Szczegółowa struktura rozprawy (35) • Słowa wdzięczności (44) 1. Poznanie duchowych fenomenów eudajmonologii — założenia metodologiczne badań własnych / 47 1.1. Przedmiot badań, problemy badawcze, główne tezy i cele badań / 49 1.2. Uzasadnienie wyboru metod badania fenomenu afirmacji życia / 52 1.3. Dyskusja nad pedagogicznym a priori — próba przezwyciężenia sceptycyzmu poznawczego / 59 1.3.1. Fenomenologiczne badanie wartości, idei i ideałów wychowania / 63 1.3.2. Postawa miłości, pokory i samoopanowania — fenomenologiczny styl pracy naukowej / 66 1.3.3. Poszukiwanie podstawy pewności wiedzy a afirmacja ludzkiego poznania / 69 1.3.4. Fenomenologiczna rekonstrukcja sensu a sens wychowania / 70 1.4. Hermeneutyczna jedność poznania i rozumienia — struktura autorefleksji i uzasadniania w nauce / 72 1.5. System jako konsekwencja fenomenologicznej ścisłości metodologicznej / 76 1.5.1. Pedagogika normatywna — przeciw redukcji sensu życia ludzkiego i sensu wychowania / 78 1.5.2. Pułapki scjentystycznego modelu pedagogiki / 81 1.6. Felicytologiczny mikrosystem wychowania / 83 1.7. Afirmacja życia — społeczny, kulturowy i biologiczny fenomen ludzkiej egzystencji / 90 1.7.1. Afirmacja życia jako fenomen społeczny / 90 1.7.2. Afirmacja życia — kulturowy fenomen. Kultury i społeczności afirmujące życie / 94 1.7.3. Afirmacja życia — fenomen biologiczny. Natura afirmacji życia / 98 1.7.4. Ontogenetyczna względna stałość ludzkiej radości życia / 101 1.8. Konstytucja świadomości czasu uczuć ludzkich — afirmacja życia a czasoprzestrzeń / 108 1.8.1. Wewnętrzna świadomość czasu życia uczuciowego człowieka w wymiarze fenomenologicznym / 110 1.8.2. Czasowy byt afirmacji życia i życiowej radości / 111 1.8.3. Czas psychicznego dobrostanu — wieczny niedosyt i niepokój w dążeniu do zaspokojenia / 112 1.8.4. Czasoprzestrzenna rzeczywistość eudajmonicznych fenomenów przeżyciowych / 114 1.8.5. Współczesne samozatarcie pogodnej przestrzeni życiowej / 116 1.8.6. Nerwica a percepcja czasu / 117 2. Polemika z hedonizmem etycznym i psychologicznym / 121 2.1. Niejednorodność eudajmonologii jako teorii kształtowania życia szczęśliwego / 122 2.1.1. Demokrytejska euthymia — pierwowzór eudajmonologii / 126 2.1.2. Arystypowa teoria hedonizmu i szkoła cyrenajska / 128 2.1.3. Sokratejskie i Platońskie pojmowanie szczęścia / 129 2.1.4. Cnota — szczęście w ujęciu Zenona z Kition a stoicki spokój / 131 2.1.5. Plutarcha pogoda ducha / 133 2.1.6. Epikurejska ataraksja — pochwała życia w roztropnym pokoju ducha / 134 2.2. Grecka eudaimonia i chrześcijańska pogoda ducha — filary europejskiej kultury afirmacji życia / 137 2.2.1. Arystotelesowska doktryna „środka", czyli pochwała nadzwyczajnego zharmonizowania człowieka / 137 2.2.2. Franciszkańskie poważanie dla natury / 139 2.3. Nihilizm hedonistycznej postawy życiowej / 147 2.3.1. Krytyka hedonizmu osobistego / 148 2.3.2. Niedomogi eudajmonizmu społecznego, czyli tak zwanego utylitaryzmu / 152 2.3.2.1. Eudajmonika Jeremy’ego Benthama / 152 2.3.2.2. Utylitaryzm Johna Stuarta Milla / 157 2.3.3. Znaczące zarzuty wobec teorii utylitarystycznej / 158 2.3.4. Kierunki spożytkowania dyskursu nad hedonizmem w praktyce pedagogicznej / 163 2.4. Wyzwolenie radości życia spod hegemonii hedonizmu — ekspiacja niektórych kategorii felicytologii / 166 3. Realizacja jakości perfekcyjnych w procesie wychowania / 173 3.1. Struktura interakcji pomiędzy wartościami ludzkiej aksjosfery / 174 3.1.1. Symbiotyczne powiązania jakościowe w obrębie systemu wartości / 175 3.1.2. Stosunek szczęścia do moralności / 180 3.1.3. Relacja szczęścia do frustracji / 182 3.2. Życie jako własność konstytutywna i podstawa urzeczywistniania innych wartości / 182 3.2.1. Sakralność życia w etyce chrześcijańskiej / 184 3.2.2. Wychowanie jako kształtowanie stosunku człowieka do wartości życia / 185 3.3. Radość związana z poszanowaniem godności człowieka / 188 3.3.1. Funkcja pojęcia godności w etyce i pedagogice / 189 3.3.2. Godność — naturalne wyposażenie osoby ludzkiej / 191 3.3.3. Godność osoby ludzkiej a prawa człowieka / 192 3.3.4. Złożona semantyka pojęcia „godność" / 196 3.3.5. Poszanowanie godności człowieka jako afirmacja wartości osoby ludzkiej / 197 3.3.6. Nauka człowieczeństwa poprzez wychowanie / 198 3.3.7. Wychowanie jako doświadczanie aksjologicznej wielkości człowieka / 200 3.3.8. Godność i honor — etapy introcepcji wartości osobistej człowieka / 202 3.3.9. Godność osobista a społeczne otoczenie człowieka — zachowanie godności w społecznościach ludzkich / 202 3.3.10. Zachwyt godności ucznia i nauczyciela w szkole / 203 3.3.11. Korelacja pomiędzy godnością a afirmacją życia / 206 3.3.12. Współczesny kryzys człowieczeństwa czy permanentna niedoskonałość człowieka? / 207 3.3.13. Potrzeba uszanowania człowieczeństwa — źródło integratywnych dążeń społecznych / 207 3.3.14. Felicytologia pedagogiczna w służbie człowiekowi / 209 3.3.15. Poważanie dla prawdy — podstawa doświadczania osobistej godności / 210 3.4. Autentyzm radości życia / 212 3.4.1. Być sobą oznacza być osobą — autentyczność jako forma wierności ludzkiej naturze / 213 3.4.2. Autentyczność a spontaniczność / 214 3.4.3. Zadowolenie z pozostawania sobą i „ciężar" nieautentyczności / 216 3.4.4. Zaprzeczenia kultury autentyczności — nihilistyczne wzorce kulturowe / 218 3.4.5. Technocentryzm i los idei autentyczności / 220 3.4.6. Autentyczne więzi międzyludzkie — fundament afirmacji życia / 221 3.4.7. Rola społeczna a postawa defensywna wobec samego siebie / 222 3.4.8. Autentyczność a życiowa pomyślność / 224 3.4.9. Utrata radości życia — koszt niepowodzeń człowieka w dążeniu do bycia sobą / 225 3.4.10. Prawdziwość instytucji społecznych — wychowanie do autentyczności w szkole i na uniwersytecie / 226 3.4.11. Wewnętrzna zgodność — rdzeń poczucia godności i ostoja akceptacji życia / 228 3.4.12. Pomiędzy pierwotną naturalnością a prawdziwością wtórną — pedagogika autentyczności przeżyć / 232 3.5. Immanentna pogoda odwagi i etycznej dzielności / 233 3.5.1. Związek aretologii z naukami pedagogicznymi / 235 3.5.2. Ludzka odwaga — syntonia afirmacji życia i autodeterminacji / 238 3.5.3. Odwaga a strach i lęk / 240 3.5.4. Dzieje ludzkiej odwagi / 241 3.5.5. Odwaga wychowania / 243 3.5.6. Odwaga a autorytet pedagogiczny / 245 3.5.7. Aprobatywne wychowanie w odwadze / 246 3.5.8. Wypaczenia idei odwagi, pozory męstwa / 247 3.5.9. Pokonywanie tchórzostwa i innych zachowań lękowych w szkolnym środowisku wychowującym / 250 3.5.10. Kształtowanie odwagi cywilnej w rodzinie / 252 3.5.11. Wybrane klasyfikacje odwagi ludzkiej — ujęcie spore / 253 3.5.12. Odmiany odwagi ludzkiej — ujęcie analityczne / 257 3.5.12.1. Odwaga cywilna / 258 3.5.12.2. Odwaga mądrości / 258 3.5.12.3. Odwaga — niespecyficzna postać nadziei na zwycięstwo zewnętrzne i moralne / 260 3.5.12.4. Odwaga bycia szczęśliwym i przejawiania afirmacji życia / 260 3.5.12.5. Odwaga bycia sobą — dzielność zachowywania własnej autentyczności / 262 3.5.12.6. Odwaga bezkompromisowości i rozsądnego konformizmu / 263 3.5.12.7. Odwaga istnienia i męstwo bycia / 263 3.5.12.8. Odwaga znoszenia cierpień i trudów życia / 264 3.5.12.9. Odwaga przezwyciężania rozpaczy, beznadziei i negacji życia / 265 3.5.12.10. Odwaga godziwego życia / 265 3.5.12.11. Odwaga transgresji, samorozwoju i autokreacji / 266 3.6. Sprawiedliwość i afirmacja życia / 267 3.6.1. Wartość sprawiedliwości w procesie wychowania / 269 3.6.2. Sprawiedliwość — fundament etycznej dzielności człowieka / 270 3.6.3. Typy sprawiedliwości ludzkiej uwielbiane w wychowaniu i ich kwalifikacja / 272 3.6.4. Spór semiotyczny o istotę sprawiedliwości / 276 3.6.5. Sprawiedliwa opieka i wychowanie do sprawiedliwości / 279 3.6.6. Postawa miłosiernej sprawiedliwości — implikacje etyczne i pedagogiczne / 281 3.6.7. Sprawiedliwość — „pierwsza cnota społecznych instytucji" / 282 3.6.8. Szkolna sprawiedliwość — respektowanie normy sprawiedliwości przez nauczycieli i uczniów / 285 3.6.9. Sprawiedliwość czy niesprawiedliwość placówek opiekuńczo-wychowawczych? / 287 3.7. Nadzieja wielkoduszności / 288 3.7.1. Dobro ontologiczne jako doświadczenie afirmacji życia / 289 3.7.2. Dobro moralne — nadzieja na utrzymanie się w szczęśliwym istnieniu / 292 3.7.3. Zachowanie wielkoduszne jako czyn supererogacyjny / 294 3.7.4. Miłość ludzkiej duchowości — antyteza małoduszności w wychowaniu / 295 3.7.5. Wielkoduszna hojność bytu a kształtowanie postawy wielkoduszności w procesie wychowania / 297 3.7.6. Wielkoduszność — świetna forma życia szczęśliwego / 299 4. Afirmatywny sens twórczości ludzkiej / 301 4.1. Afirmacja życia a twórcza identyczność człowieka / 302 4.1.1. Dialektyka i tajemnica procesu twórczego / 303 4.1.2. Sens życia — twórcze przezwyciężenie nonsensu / 304 4.1.3. Deontyczny wymiar ludzkiej kreatywności / 306 4.1.4. Indeterminatywny rozmiar kreacji człowieka / 307 4.1.5. Ontologiczny wymiar twórczości / 309 4.1.6. Wysiłek zachowania zapotrzebowania tworzenia w cywilizacji informatycznej / 309 4.2. Felicytologia pracy naukowej / 312 4.2.1. Epistemiczny sceptycyzm — tonizacja niebezpieczeństw hiperoptymizmu / 314 4.2.2. Pokorna negacja zastanego — optymistyczne „wejście" w obszar prawdy naukowej / 316 4.2.3. Osobliwe wydarzenia psychiki ludzkiej — rodowód nauki / 318 4.2.4. Ontologiczne zdziwienie — składowa afirmacji życia jako „prapoczątek" nauki / 319 4.2.5. Entuzjazm jako nadprzyrodzony pierwiastek w człowieku / 320 4.2.6. Pasjonująca jedność przeróżnych nauk / 323 4.2.7. Praca twórcza — samodzielne pokonanie samotności / 325 4.2.8. Wierność ludzi nauki — wytrwałość w zadowalającej aktywności / 326 4.2.9. Autonomia uniwersytetu a kultura afirmacji życia / 328 4.2.10. Dostojeństwo uniwersytetu / 331 4.2.11. Ufność i zaufanie w życiu uczonych / 332 4.2.12. Satysfakcja wysiłku moralnego i intelektualnego twórców kultury / 333 4.2.13. Nauka — sposób trwania przy życiu / 335 4.2.14. Ideał współczesnego uczonego — wyspecjalizowany mędrzec i pogodny humanista / 339 4.2.15. Radość i odpowiedzialność w pracy naukowej / 341 4.2.16. Nadzieja konceptualizowania, procesu tworzenia i rezultatu, czyli dzieła / 343 4.2.17. Zobowiązania uczonych względem przyjemności życia umysłowego / 344 4.3. Praktykowanie teorii w ethosie nauki. Optymizm teoriopraktyki / 346 4.3.1. Komplementarność nauk teoretycznych i ergonomicznych / 348 4.3.2. Benedyktyńska praca nad zniesieniem barier między teorią a empirią / 350 4.3.3. Episteme i phronesis we współczesnej scholiologii / 351 4.3.4. Uniwersytet jako zinstytucjonalizowana teoria naukowa / 353 4.3.5. W obronie „bezproduktywnej" teorii / 355 4.3.6. Konsekwencje rozdarcia między pragmatofobią i symbolomanią a pragmatomanią i symbolofobią w naukach pedagogicznych / 357 4.3.7. Typy powiązań teorii z praktyką — dyskurs Immanuela Kanta z Christianem Garvem / 359 4.3.8. Absurdy teorii i klęski praktyki / 362 4.3.9. Pedagogika, czyli system teoretyczno-użyteczny / 364 4.4. Afirmacja potencjalności człowieka w procesie edukacyjnym / 366 4.4.1. Natura optymalności człowieka / 367 4.4.2. Rozwój struktur epistemicznych i intuicji szczęścia / 369 4.4.3. Tożsamość bytu osobowego i jego psychiczno-duchowa integracja / 370 4.4.4. Mechanizmy transgresji i transcendencji / 371 4.4.5. Deontologizacja człowieka w procesie wychowania / 372 4.4.6. Język — pole emanacji człowieczeństwa / 372 4.4.7. Ewolucja pierwotnych afektów i emocji w uczuciowość „wyższą" / 373 4.4.8. Śmiech i uśmiech — przejawy afirmatywnej więzi człowieka z bytem / 374 4.4.9. Wolność, wolna wola i inne wolitywne struktury ludzkiego charakteru / 375 4.4.10. Ludzkie sumienie a konstruowanie sensu życia / 376 4.4.11. Genialne wychowanie — istota ludzkiego geniuszu / 377 4.4.12. Od aktualizacji zamiłowań do rozkwitu ludzkiego talentu — ujęcie prakseologiczne / 378 5. Felicytologia pedagogiczna wobec ludzkiego szczęścia i nieszczęścia / 381 5.1. Współczesny „podbój" szczęścia — zagrożenie afirmacji życia w cywilizacji technologicznej / 382 5.1.1. Utopia hiperoptymizmu związanego z facylitacją życia / 383 5.1.2. Przyspieszenie tempa życia a afirmowanie istnienia / 385 5.1.3. Zmęczenie industrialne i przeciążenie sensoryczne — utrudnienia w ekspresji radości życia / 386 5.1.4. Regenerujące oddziaływanie środowiska naturalnego a ekspansja technosfery / 389 5.1.5. Urzeczowienie człowieczeństwa i rozrost mentalności „kupieckiej" — inercja akceptacji życia / 390 5.1.6. „Zoperowane" nieszczęście — mikrochirurgiczne manipulacje systemem afektywnym człowieka / 391 5.1.7. Wypieranie niepokoju egzystencjalnego poprzez niepokój konsumpcyjny / 392 5.1.8. Atrofia ludzkiej uczuciowości „wyższej" — syndrom zanikania „życia żarliwego" / 394 5.1.9. Nowe odmiany lęku cywilizacyjnego — zaburzenia chęci życia / 394 5.2. Niedobory afirmacji życia jako źródło różnorodnych form ludzkiego ubóstwa / 398 5.2.1. Ubóstwo materialne — powszechny los ludzkości / 399 5.2.2. Zubożenie i przepych — oryginalne zakłócenia pomiędzy istnieniem a posiadaniem / 401 5.2.3. Integracyjne powołanie felicytologii pedagogicznej / 403 5.2.4. Zubożenie duchowych odniesień międzyludzkich / 405 5.2.5. Od etyki globalnej odpowiedzialności do wychowania w afirmatywnej odpowiedzialności zbiorowej / 405 5.2.6. Deficyty afirmacji życia a patogeneza niedostosowania społecznego / 408 5.2.7. Radykalne zło — największe nieszczęście ludzkości / 409 5.2.8. Ubóstwo obcowania społecznego / 411 5.2.9. Ubóstwo uniwersytetów i społeczna marginalizacja nauki / 412 5.3. Niepełnosprawność jako egzemplifikacja heroicznej drogi ku afirmacji życia / 415 5.3.1. Człowiek z niepełnosprawnością a rozwój naukowych specjalizacji / 416 5.3.2. Człowiek — osoba „niepełnosprawna" / 416 5.3.3. Radość życia i cierpienie — sensotwórcze budulce osobowości / 418 5.3.4. Zdolność do samowychowania i autoterapii — przejaw psychospołecznego zdrowia osoby niepełnosprawnej / 420 5.4. Schyłek indywidualnego życia człowieka — wtórna radość życia / 423 5.4.1. Sublimacja lęku przed upływem czasu i śmiercią / 424 5.4.2. Sublimacja lęku przed samotnością / 428 5.4.3. Sublimacja lęku przed cierpieniem i chorobą / 430 5.4.4. Tonizacja lęku metafizycznego / 432 5.4.5. Wola życia — chęć życia przedsięwzięta wobec osiągalnego braku bytu / 433 5.4.6. Wtórna afirmacja życia — w obrębie systemu decyzyjnego osoby dorosłej / 434 5.4.7. Autoafirmacja odrębności i intymności indywidualnego istnienia / 435 5.4.8. Nadzieja osób starzejących się jako radość cierpliwego wymagania / 437 5.4.9. Pogoda ducha — rezultat czci dla wszelkiego życia / 443 5.4.10. Pokój wewnętrzny jako alternatywa dla egzystencjalnego niepokoju / 446 5.4.11. Ontogenetyczna i filogenetyczna względna stałość vs zmienność ludzkiej radości życia — spojrzenie ewolucyjne / 447 5.4.12. Domy „spokojnej starości" — społeczne instytucje smutku / 450 5.4.13. Młodość uniwersytetów trzeciego wieku i klubów seniora / 451 5.4.14. Tajemnica pogodnego starzenia się / 453 5.5. Satysfakcja, ambiwalencja i dekadencja pracy ludzkiej / 455 5.5.1. Praca — przejaw szczególnej nadziei człowieka / 455 5.5.2. Praca jako siła etyczna / 457 5.5.3. Satysfakcjonujący trud ludzkiej pracy / 458 5.5.4. Praca — czynnik pokonania nihilizmu / 460 5.5.5. Oświata jako radosny dar pracy umysłowej / 461 5.5.6. Ambiwalencja ludzkiej pracy / 462 5.5.7. Dekadencja współczesnej pracy człowieka, czyli fatalizm procesu pracy / 464 5.6. Nihilistyczne wzorce kulturowe w społeczeństwie globalnym / 468 5.6.1. Natura pesymizmu i innych odmian negacji życia / 469 5.6.2. Ofensywa antywartości — „śmierć" we wnętrzu procesu życia / 472 5.6.3. Terroryzm jako aberracja aksjologiczna współczesnego świata / 476 5.6.4. Totalitaryzm — tyrania bez cienia optymizmu / 478 5.6.5. Satanizm — uderzenie w deontyczną strukturę człowieka / 481 6. Wychowanie jako doświadczanie uprawnionej etycznie afirmacji życia / 483 6.1. Noetyczne i prakseologiczne cechy afirmacji życia / 484 6.1.1. Teleologiczny rozmiar ludzkiego dążenia do szczęścia — afirmacja życia jako kryterium celów wychowania / 485 6.1.2. Afirmacja życia — noetyczna wartość wychowawcza / 489 6.1.3. Afirmacja życia jako idea, składowa współczesnego ideału wychowania, tworzywo wzorca i wzoru osobowego / 490 6.1.4. Zasada afirmacji życia i metoda wychowania poprzez radość życia / 493 6.1.5. Rozwój postawy afirmacji życia w kontekście sytuacji wychowawczej i atmosfery wychowania / 494 6.1.6. Egzystencjalna postawa radości życia — rezultat pomyślnego cyklu wychowania / 497 6.1.7. Wychowanie jako cykl zorganizowania ludzkich zjawisk afektywnych w postawy wobec życia / 498 6.1.8. Wychowanek afirmujący życie — identyfikacja i oddziaływanie pedagogiczne / 502 6.2. Afirmacja życia jako budulec pedagogicznego autorytetu / 505 6.2.1. Kryzys autorytetów czy kryzys terminu „autorytet"? / 505 6.2.2. Autorytety rzeczywiste i rzekome w wychowaniu człowieka / 508 6.2.3. Relacje między autorytetem kompetencyjnym i autorytetem moralnym / 513 6.2.4. Społeczny i pedagogiczny sens budowania postaw autorytatywnych / 516 6.2.5. Znaczenie klaryfikacji zakresów pojęć: „wychowanie autorytatywne", „wychowanie autokratyczne", „wychowanie autorytarne" w felicytologii pedagogicznej / 517 6.2.6. Autorytatywność i wychowanie autorytatywne / 519 6.2.7. Zasady autorytatywnego wychowania w afirmacji życia / 520 6.2.8. Autokratyzm jako spotęgowana dyrektywność / 521 6.2.9. Autorytaryzm — dominacja pozbawiona autorytatywności / 524 6.2.10. Autorytet afirmacji życia nauczyciela / 526 6.2.11. Wzbudzanie afirmacji życia w ludzkim otoczeniu — ważny składnik talentu pedagogicznego / 528 6.3. Ludzka potrzeba radości życia — antropologiczne spojrzenie na klasyfikacje potrzeb psychicznych człowieka / 531 6.3.1. Radość życia jako potrzeba psychiczna, czynnik napędowy i motyw działania / 532 6.3.2. Skutki deprywacji potrzeby radości życia we wczesnym dzieciństwie / 533 6.3.3. Dyskurs nad istnieniem ludzkiej zapotrzebowania radości życia / 534 6.3.4. Afirmacja życia — moralne przeznaczenie człowieka i zobowiązanie / 535 6.3.5. Znaczenie zapotrzebowania radości życia w prakseologii pedagogicznej / 537 6.4. Prawo do radości i zobowiązanie do życia szczęśliwego — wychowawczy sens przywilejów i obowiązków / 538 6.4.1. Pakty praw człowieka w walce o ludzkie szczęście / 540 6.4.2. Radość życia — wymóg etyki czy prawa? / 543 6.4.3. Prawo do afirmacji życia i jego modyfikacje / 543 6.4.4. Zobowiązanie do troski o cudze szczęście — cel moralnego życia człowieka / 545 6.4.5. Obowiązek szczęścia, czyli sprawowania pieczy nad własną szczęśliwością / 546 6.5. Epistemologia a dywergencyjna afirmacja życia / 548 6.6. Diagnostyczne, profilaktyczne i terapeutyczne znaczenie afirmatywnych doświadczeń życiowych / 554 6.6.1. Diagnostyczne różnicowanie postaw afirmacji i negacji życia / 554 6.6.2. Profilaktyczne cechy afirmacji życia / 556 6.6.3. Terapeutyczne znaczenie radości życia / 557 6.6.4. Felicytologiczna terapia afirmacją życia / 559 7. Wychowanie do afirmacji życia w środowisku wychowawczym / 565 7.1. Rodzinne wychowanie do radości życia / 566 7.1.1. Radość macierzyństwa i ojcostwa / 567 7.1.2. Udział młodego pokolenia w radościach innych członków rodziny / 569 7.1.3. Destruktywne formy doznawania przyjemności — wypaczenie atmosfery radości życia w rodzinie / 572 7.1.4. Diagnostyka pogodnej atmosfery życia w rodzinie / 573 7.2. Profilaktyka pesymizmu i negacji życia w wychowaniu szkolnym — kultura afirmowania życia w szkole / 574 7.2.1. Powaga, strach i znudzenie jako wyróżniki autorytarnej ideologii szkoły / 576 7.2.2. Szkolne bariery wychowania w radości życia / 579 7.2.3. Renesansowa szkoła entuzjazmu dla wysiłku umysłowego / 581 7.2.4. Progresywizm a szkolne kształtowanie życia szczęśliwego wychowanków / 583 7.2.5. Pogodne wychowanie do zacności życia w szkole indyjskiej / 585 7.2.6. Duchowa wolność sprzymierzeńcem ludzkiego zadowolenia i satysfakcji / 586 7.2.7. Szkoła — miejsce „leczenia" dzieci i młodzieży z nieszczęścia / 588 7.3. Dziecięce i młodzieżowe wspólnoty śmiechu — radość i duma przynależności do grupy rówieśniczej / 590 7.3.1. Fenomenologiczne spojrzenie na afirmatywne więzi społeczne / 591 7.3.2. Więź koleżeńska jako forma sympatii dla ludzkiego otoczenia / 592 7.3.3. Przyjaźń i afirmacja życia / 593 7.3.4. Sensotwórcze parametry więzi miłości / 596 7.3.5. Pedagogiczne implikacje rozwoju afirmatywnych więzi międzyludzkich / 598 7.4. Niektóre rodzaje placówek opiekuńczo-wychowawczych jako przestrzeń zakłóconej afirmacji życia człowieka / 599 7.5. Praktykowanie idei afirmacji życia w środowisku wychowawczym (sugestie dotyczące autorskich programów wychowania do afirmacji życia) / 604 Zakończenie / 613 Bibliografia / 621 Indeks osobowy / 651 Summary / 663 Zusammenfassung / 667