Stereotyp "czarownicy" i jego modyfikowanie Uniwersytet śląski (Uniwersytet Śląski)

Monografia powstała jako rezultat badań nad dziecięcą konceptualizacją wiedzy, której dzieci nie poznają bezpośrednio, doświadczając rzeczywistości,przy pomocy przekazu stereotypów lingwomentalnych w językowych interakcjach z dorosłymi. Praca wpisuje się trend badań etnokognitywistycznych, rozważania dotyczące języka dziecka umieszczono w szerokiej perspektywie, wiążąc je z metodologią językowego obrazu świata. Na przykładzie wyobrażenia mitologicznego czarownicy, czerpiącego z kilku prototypowych wzorców (czarownicy, wiedźmy, baby-jagi), ukazano, z jaką zawartością stereotypu stykają się dzieci rozpoczynające swą edukację kulturową i społeczną. W tym celu odwołano się do kontekstu kulturowego stereotypu (w tym – językowego), a następnie wyodrębniono jego zróżnicowane profile z tekstów dla dzieci – te konwencjonalne z baśni ludowej i literackiej, i te zmienione – z baśni postępowej i z utworów fantasy. Takie standardowe obrazy – kulturowy i literacki, zostały zestawione z wyobrażeniem czarownicy z wypowiedzi dzieci szkolnych, uformowanym w definicji kognitywnej o układzie fasetowym. W opracowaniu przedstawiono także wyniki badań przeprowadzonych wśród dzieci (przy pomocy kwestionariusza ankiety, wywiadu, także eksperymentu z komponentem modyfikującym stereotyp). Pozwalają one wysnuć atrakcyjne spostrzeżenia związane z krystalizowaniem się wyobrażeń mitologicznych u dzieci, z ich z jednej strony charakterystyczną, z drugiej zaś – ze specyficzną, „dziecięcą" zawartością, a także z możliwością jej modyfikowania pod wpływem czynników zewnętrznych (literackich, kulturowych). Monografia ma duży adres odbiorczy. Może zainteresować równocześnie badaczy zajmujących się językiem dziecka, badaczy literatury dziecięcej, także – językowego obrazu świata, jak i nauczycieli, pedagogów, a także studentów kierunków humanistycznych. Recenzje książki ukazały się w czasopismach: - „nowe Książki" nr 3/2014, s. 96 (Grzegorz Leszczyński: Pośmiertny tryumf czarownicy); - „Śląsk" 2014, nr 8 (225), s. 63 (Danuta Krzyżyk: Zaczytani – zaczarowani).