Drogi do onkologii (PZWL)

Nie jest to książka o historii rozwoju polskiej onkologii. Nie jest to książka o organizacji bądź strukturze dziedziny będącej aktualnie ważnym elementem życia społecznego. Zebraliśmy tu jednostkowe historie współczesnych polskich onkologów, opowiedziane poprzez samych bohaterów.

Pokazali oni swoje drogi do onkologii ‒ która była i pozostaje domeną innowacji, a także fascynujących zmagań z odwiecznym wrogiem ludzkości – chorobą nowotworową. Poszczególne rozdziały stanowią autoryzowane zapisy rozmów z dziewięcioma wybitnymi onkologami.

Rozmowy przeprowadziła Renata Furman. Aktualnie ‒ zastępca redaktora naczelnego czasopisma „Służba Zdrowia" i Dyrektor Działu Analiz Systemowych Instytutu Ochrony Zdrowia. Uprzednio, przez niemało lat ‒ rzecznik prasowy Ministerstwa Zdrowia i centrali Narodowego Funduszu Zdrowia.

Osoba rozpoznawalna, moderatorka licznych debat medycznych i okołomedycznych. Autorka tak pisała o swoim pomyśle na tę książkę: „Tworzenie się nowoczesnej polskiej służby onkologicznej to zaledwie kilka ostatnich dziesięcioleci.

Nie tak znowu dawne lata 50. XX wieku to czas, kiedy profesor Tadeusz Koszarowski ‒ który w kształtowaniu onkologii jako dyscypliny naukowej i medycznej odegrał w Polsce kluczową rolę ‒ sformułował definicję onkologii i jako pierwszy zaczął ujmować walkę z rakiem w kontekście zdrowia publicznego.

W ten front walki z nowotworami zaangażowali się wychowankowie profesora Koszarowskiego, a następnie ich uczniowie. Wielu z nich jest do teraz aktywnych zawodowo; niestety, coraz liczniejsi odchodzą z tego świata.

Moim zamiarem było pokazanie zawodowych losów czołowych polskich onkologów, przedstawionych w formie monologów na temat «Moja droga do onkologii», a także niedługie przedstawienie kształtowania się polskiej myśli i służby onkologicznej.

Losy polskich onkologów, znanych nie tylko swemu zawodowemu środowisku, mogą zainteresować obfity krąg czytelników". Wspomnieniami podzielili się: prof. Dr hab. N. Med. Jacek Jassem ‒ kierownik Katedry i Kliniki Onkologii i Radioterapii na Gdańskim Uniwersytecie Medycznym, członek władz polskich i europejskich towarzystw naukowych zrzeszających onkologów, autor projektu ustawy o całkowitym zakazie palenia w miejscach publicznych, przyjętej w 2010 roku; prof.

dr hab. N. Med. Wiesław Wiktor Jędrzejczak ‒ kierownik Katedry i Kliniki Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym, konsultant krajowy w dziedzinie hematologii, wykonawca pierwszego w Polsce zabiegu allogenicznego przeszczepienia szpiku w 1984 roku; prof.

dr hab. N. Med. Maciej Krzakowski ‒ kierownik Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej w Centrum Onkologii ‒ Instytucie im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej, przewodniczący Krajowej Rady do spraw Onkologii wytwarzającej Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych; prof.

dr hab. N. Med. Andrzej Kułakowski ‒ następca profesora Tadeusza Koszarowskiego w Klinice Chirurgii Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie, pionier w zakresie technik chirurgii onkologicznej, a także chirurgii rekonstrukcyjnej, wychowawca wielu pokoleń lekarzy; dr n.

med. Janusz Meder ‒ kierownik Oddziału Zachowawczego Kliniki Nowotworów Układu absorpcyjnego w Centrum Onkologii ‒ Instytucie im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie, ekspert w dziedzinie radioterapii, prezes Polskiej Unii Onkologii, stowarzyszenia, które doprowadziło do reaktywacji Narodowego programu zwalczania chorób nowotworowych; prof.

dr hab. N. Med. Marek Nowacki ‒ od 1995 roku kierownik ówczesnej Kliniki Nowotworów Jelita Grubego w Centrum Onkologii ‒ Instytucie im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie, dyrektor ursynowskiego ośrodka (od 1999 do 2009 roku) i konsultant krajowy w dziedzinie onkologii (od 1986 do 1997 roku); dr hab.

n. Med. Tadeusz Pieńkowski, prof. CMKP ‒ prezes Polskiego Towarzystwa do Badań nad Rakiem Piersi, członek władz Międzynarodowego Towarzystwa Senologicznego (SIS/ISS), dyrektor medyczny Radomskiego Centrum Onkologii prof.

dr hab. N. Med. Edward Towpik ‒ twórca prekursorskiego Oddziału Chirurgii Rekonstrukcyjnej w Klinice Nowotworów Głowy i Szyi w Centrum Onkologii ‒ Instytucie im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie, redaktor naczelny pisma „Nowotwory.

Journal of Oncology", dyrektor Muzeum Historii Medycyny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego; prof. Dr hab. N. Med. Witold Zatoński ‒ wieloletni kierownik jednostki epidemiologicznej i pełnomocnik do spraw profilaktyki w Centrum Onkologii ‒ Instytucie im.

M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie, przewodniczący Rady Naukowej Krajowego Rejestru Nowotworów, założyciel Fundacji Promocji Zdrowia, inicjator rewolucyjnej, wzorcowej akcji profilaktycznej „Rzuć palenie razem z nami".

Każde ze wspomnień ma indywidualne rysy: część jest chłodniejsza i bardziej plastikowa, część zdradza dążenie do bogatszego sportretowania środowisk, o których mowa. Wspólna wydaje się chęć wyróżnionia, iż onkologia kształtowała się w sztafecie pokoleń, wbrew zastanym rozgraniczeniom instytucjonalnym,indywidualności obdarzone wyobraźnią i odwagą musiały zmierzać do celu w poprzek procedur lub zgoła slalomem.

I że najwięcej dobrego wynikało ze spotkań wizjonerów, jak także z cierpliwego przenoszenia na polski (a w dużym stopniu jeszcze peerelowski) grunt rozwiązań, które przesądziły o sukcesie onkologii na Zachodzie.

Ta książka ma w sobie coś z warstwy emocjonalnej filmu Bogowie (2014) Łukasza Palkowskiego. Fakty, oceny ‒ i anegdoty: Kto był znany jako „Amerykański Gracz"? Jaką umowę profesor Jędrzejczak renegocjował w barze z hamburgerami? Dlaczego w trakcie wykładu norweskiego onkologa słuchacze zaczęli podciągać kciuki? Kto pracował jako bramkarz w Medyku? Kiedy onkolodzy z Japonii spali pod ścianami na Kremlu?