Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś Uniwersytet śląski (Uniwersytet Śląski)

Książka Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś powstała z inspiracji światem kuchni, dostarczającym nieustannych wrażeń zniewalających. Większość opublikowanych artykułów, zamieszczonych w monografii, została wygłoszona podczas konferencji naukowej „Kuchnia w języku i kulturze dawniej i dziś" (Katowice, 9 maja 2017 r.), natomiast niektóre powstały w wyniku ożywionych dyskusji nad zaprezentowanymi wystąpieniami i zainteresowaniem tematyką kuchenną.

Inicjatywa wydarzenia została podjęta przez Instytut Języka Polskiego im. Ireny Bajerowej we współpracy z Katedrą Międzynarodowych Studiów Polskich, a także Szkołą Języka i Kultury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Autorzy artykułów podjęli najróżniejszą problematykę związaną z tym zagadnieniem w ujęciu historycznym i współczesnym. Ważnym aspektem badań była także kuchnia narodowa i regionalna. Wymienione kręgi tematyczne stały się podstawą do wydzielenia trzech części niniejszej pracy.

W pierwszej z nich - Kulinaria przeszłości - dawna kuchnia w języku i tekście - znalazły się prace poświęcone analizom dawnej leksyki i tekstów (najstarsza polska książka kulinarna Compendium ferculorum autorstwa Stanisława Czernieckiego, zestawiona ze współczesnymi publikacjami o tematyce kulinarnej; leksyka związana z nazwami dawnych naczyń i narzędzi kuchennych; analiza dzieła De herba vetonica Antoniusza Muzy, łączącego w sobie wątki z kilku dziedzin: kuchni, religii i medycyny).

W drugiej części - postępowość i tradycja - współczesne odsłony kulinarne – znajdują się cztery teksty podejmujące rozmaite funkcjonowania sfery kulinarnej w zróżnicowanych przestrzeniach (recepcja kuchni włoskiej w najnowszej literaturze polskiej; przestrzeń telewizyjna i ewoluujący w jej obrębie gatunek poradnika kulinarnego; przekształcenia gatunku przepisu na podstawie dwóch przykładowych tekstów, oddzielonych ponad stuletnim czasem powstania: przepisu pochodzącego z Uniwersalnej książki kucharskiej Marii Ochorowicz-Monatowej tekstu zawartego w książce autorstwa Kingi Paruzel Nie…zwykła kuchnia, bo każdy jest inny; porównanie różnych czasowo wydań znanej książki kucharskiej Kuchnia polska (z roku 1959, a także wersji późniejszych – z roku 1985 i 1993).

Z kolei artykuły skatalogowane w części trzeciej - Smaki świata i bliskiej okolicy - kuchnie narodowe i regionalne - łączy tematyka sygnalizowana tytułem działu, powstała z chęci charakterystyki sfery kulinarnej łączącej ludność zamieszkującą dane państwo lub region (kuchnia gruzińska, kirgiska, a także śląska).

Artykuły zgromadzone w tej książce, pomimo iż wykorzystują niejednokrotnie odmienne założenia metodologiczne, potwierdzają, iż tematyka kulinarna stanowi impuls inspiracji badawczych. Poczynione analizy i obserwacje prezentują bogaty materiał źródłowy, świadcząc tym samym o niezmiennie pokaźnej roli sztuki przyrządzania potraw w życiu człowieka.

Złożoność i obfitość podjętej problematyki przekonuje o możliwości dalszych, wieloaspektowych badań nad kuchnią w języku, literaturze czy kulturze. Publikacja skierowana jest do badaczy, zajmującymi się zagadnieniami kulinarnymi z różnorodnych perspektyw oraz do studentów kulturoznawstwa, filologii, antropologii, zainteresowanych tematyką kuchni.

Książka stanowi na dodatek niebanalny przewodnik po świecie kuchni – od czasów najdawniejszych do tych współczesnych.