Barcikowscy (Maria Rodziewiczówna)

Wacław i Filip Barcikowscy to bracia, którym przyszło żyć w drugiej połowie dziewiętnastego wieku. Pierwszy z nich, mimo obaw matki i babci przed jego wynarodowieniem, zostaje wysłany na naukę do petersburskiego gimnazjum.

Ma zdobyć wykształcenie, aby polepszyć warunki życia. Niestety prędko spełnia się czarny sen opiekunek. Chłopak przesiąka antypolskimi hasłami i rosyjską propagandą sukcesu. Zostając sługą rządu rosyjskiego, pnie się po kolejnych szczeblach kariery oraz żeni z piękną Rosjanką.

Wspólnie wychowują dzieci w duchu rosyjskiej propagandy. Życie drugiego brata przebiega inaczej. Filip zostaje na gospodarstwie i mimo braku wykształcenia to właśnie on stanowi podporę rodziny i jest piewcą patriotycznych wartości.

Powieść Rodziewiczówny ukazuje, jak trudna i niejednoznaczna była droga do zachowania polskości i wiary w czasach zaborów. -