Nad niemnem (Eliza Orzeszkowa)

Justyna Orzelska jest piękną, lecz ubogą szlachcianką, zamieszkującą dworek w Korczynie. Gdy jej bogaty kuzyn, Zygmunt Korczyński odrzuca miłość dziewczyny, ta stopniowo zakochuje się w Janie Bohatyrowiczu.

Nowy wybranek, choć pochodzi z niższej warstwy społecznej, urzeka dziewczynę opowieściami o przodkach, walczących w powstaniu styczniowym i rozbudza w niej ducha patriotyzmu. "Nad Niemnem" to powieść realistyczna.

Orzeszkowa z jednej strony ukazuje życie dworu, dworków i zaścianka szlacheckiego w II połowie XIX wieku, w okolicy kreślonej biegiem rzeki Niemen. Z drugiej strony pokazuje sytuację i postawy Polaków po powstaniu styczniowym.

Bohaterowie przez kultywowanie klasycznych wartości dbają o zachowanie polskiej tożsamości. Mieszkańcy Kresów żyją nie tylko w świecie historii,na dodatek w świecie natury. Są w niej zadomowieni i to ona daje im pracę i przynosi ukojenie.

-