Teoria praktyki, AZ#631A4504EB/DL-ebwm/epub

W roku jubileuszu Szkoły postanowiliśmy oddać w ręce Czytelników pięć wybranych prac magisterskich, które powstały na Wydziale Reżyserii. Trzy z nich – rozprawy Krzysztofa Kieślowskiego, Marcela Łozińskiego i Wojciecha Wiszniewskiego – dotyczą filmu dokumentalnego, dwie pozostałe – Grzegorza Królikiewicza i Edwarda Żebrowskiego – filmu fabularnego.

To teksty nieszablonowe, napisane przez artystów znanych i uwielbianych, stanowiące dziś częsty punkt odniesienia dla praktyków i teoretyków kina, a także fascynującą lekturę dla jego zwolenników. Znakomici twórcy polskiego kina przedstawiają w nich autorskie koncepcje, stworzone u progu artystycznej kariery, które w niedalekiej przyszłości zostały zrealizowane i zweryfikowane podczas prac nad kolejnymi projektami.

Postanowiliśmy więc związać je z pięcioma komplementarnymi esejami filmoznawczymi, w których historycy i teoretycy kina dokonali analizy późniejszych dzieł autorów w kontekście tez wyłożonych w magisterskich dysertacjach.

Wyjątkowość tej publikacji polega na mariażu praktyki z teorią, a także z refleksją historycznofilmową. Każdy z autorów pomieszczonych w tomie dysertacji w momencie przystąpienia do obrony pracy magisterskiej miał już za sobą pewne doświadczenia twórcze.

w głównej mierze nie ograniczyły się one do realizacji krótkometrażowych etiud szkolnych. Podstawę nadania tytułu magistra sztuki filmowej stanowiły dzieła, które zapowiadały wielkość ich twórców lub były jej świadectwem.

Kieślowski prezentował w trakcie egzaminu film dokumentalny Z miasta Łodzi (1969) i reportaż telewizyjny Zdjęcie (1968), Łoziński – zrealizowane dla warszawskiej Wytwórni Filmów Dokumentalnych Wizytę (1974) i Zderzenie czołowe (1975), Wiszniewski – nakręconą w Wytwórni Filmów Oświatowych Wandę Gościmińską – włókniarkę (1975), Królikiewicz – dokument historyczny Wierność (1969), Żebrowski – telewizyjny film Szansa (1970).

Refleksje młodych twórców stanowiły wypadkową nabytego już doświadczenia, zakładanych perspektyw rozwoju sztuki filmowej i własnej działalności artystycznej, a także dominujących wówczas koncepcji teoretycznych.

Każdą z wydanych w niniejszym tomie prac czytać można jako zapis nieśmiertelnej refleksji artystycznej i jako dokument czasu. Zawierają bowiem diagnozę stanu, w jakim w momencie ich pisania znajdowało się polskie kino i szerzej – rodzima kultura.

Pięć dysertacji wybranych spomiędzy setek, które powstały na Wydziale Reżyserii poprzez siedem dekad, przedstawia różne style i odmienne podejścia do kina, prezentuje odmienne temperamenty i sposoby myślenia: od ściśle semiotycznych rozważań Żebrowskiego, poprzez wyjątkowo krytyczny opis medialnej rzeczywistości pióra Wiszniewskiego, po własne propozycje klasyfikacji i koncepcje ontologiczne w pracach Kieślowskiego, Wiszniewskiego i Królikiewicza.

Choć rozprawy te powstały w warunkach ograniczonej wolności komunistycznej Polski, to udało się w nich przekazać poglądy osobne, później na różnorodne sposoby rozwijane. Dla współczesnego czytelnika – filmowca i kinofila – do dziś stanowić mogą ważny przyczynek do namysłu nad istotą kina.

dobrej lektury i wielu twórczych inspiracji!