Dziennik panny służącej (Marginesy)

Celestyna, służąca z Paryża, przyjeżdża na służbę na prowincję. Podczas pobytu u państwa Lanlaire’ów prowadzi pamiętnik, w którym wspomina pracę w innych domach. Opisuje swoje romanse, dawnych kochanków, śmieszne i tragiczne historie, ekscentrycznych pracodawców. Pojawia się popularny pisarz, obłudny mieszczuch, działacz dobroczynny, zubożały hrabia ożeniony z bogatą parweniuszką, stary fetyszysta czy zblazowany młodzieniec. Celestyna ma szczególnie ostre pióro i genialny dar obserwacji. I nie zna litości w zdradzaniu tajemnic swych chlebodawczyń, a także przywar swych panów zafascynowanych jej urodą.

U Lanlaire’ów Celestyna poznaje Józefa – służącego, tyrana, stręczyciela i sadystę. Boi się go, lecz jest także nim zafascynowana. Pewnego dnia w lesie zostaje znaleziona zgwałcona i zamordowana dziewczyna – Klarcia. Celestyna domyśla się, kto to mógł zrobić… Tylko czy jej to przeszkadza?

„Dziś powiedzielibyśmy, iż ta powieść dozwolona jest od lat osiemnastu – nie aby była wyjątkowo gorsząca, ale dlatego, że wcześniej trudno uchwycić jej głębsze intencje i docenić ten zgryźliwy humor”.

Joanna Żurowska

Octave Mirbeau (1848–1917) – francuski pisarz, dramaturg, krytyk sztuki i dziennikarz, członek Akademii Goncourtów. Urodził się w rodzinie przeciętnie zamożnych mieszczan. Porzuciwszy studia prawnicze, rozpoczął pracę jako dziennikarz. Był gorącym zwolennikiem impresjonizmu, poświęcił szereg artykułów Monetowi i Pissarro, jako jeden z pierwszych docenił Vincenta van Gogha. Pomógł wylansować Auguste’a Rodina. Opublikował pomiędzy innymi: Księdza Juliusza, Sebastiana, Ogród udręczeń czy Kartki z notatnika nerwowca. Za życia Octave Mirbeau był jedną z barwniejszych i lepiej znanych postaci świata dziennikarskiego i artystycznego we Francji. Miał istotnie rozpoznawalny styl i ostre pióro polemisty, którym chłostał przywary swych rodaków.