Podstawy ekonomii (Wydawnictwo Naukowe PWN)

Tytuł Podstawy ekonomii Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN ISBN 978-83-01-19892-3 Rok wydania 2018 Warszawa Wydanie 4 liczba stron 688 Format epub, mobi Spis treści Przedmowa do wydania czwartego 15 Od Autorów 17 Część I. Wprowadzenie do ekonomii 19 1. Podstawowe pojęcia i przedmiot ekonomii (Stefan Krajewski, Roman Milewski ) 21 1.1. Czym się zajmuje ekonomia? 23 1.2. Zapotrzebowania ludzkie, produkcja i praca, czynniki produkcji 25 1.3. Proces gospodarowania, podmioty i decyzje gospodarcze 29 1.4. Własność 31 1.4.1. Pojęcie własności 31 1.4.2. Klasyfikacja własności 33 1.4.3. Własność w sensie prawnym i ekonomicznym 34 1.5. Ograniczoność zasobów, racjonalność gospodarowania i rachunek ekonomiczny 36 1.5.1. Granica możliwości produkcyjnych 36 1.5.2. Racjonalność gospodarowania i rachunek ekonomiczny 38 1.6. Metody badań ekonomicznych, kategorie i prawa ekonomiczne 40 1.7. Modele ekonomiczne 41 1.8. Ekonomia a inne nauki 43 2. Główne nurty ekonomii (Janina Godłów-Legiędź) 47 2.1. Wstęp 49 2.2. Geneza ekonomii i różnorodność poglądów ekonomicznych 50 2.2.1. O nazwie ekonomia 50 2.2.2. Dlaczego ekonomiści posiadają tak różne poglądy? 50 2.3. Ekonomia klasyczna i liberalizm 52 2.3.1. Podział pracy i wolność – główne idee ojca ekonomii 52 2.3.2. Liberalne społeczeństwo Adama Smitha 53 2.3.3. Następcy Adama Smitha i główne idee ekonomii tradycyjnej 54 2.4. Socjalizm i idea centralnego planowania 56 2.4.1. Socjalizm jako doktryna przeciwstawna do liberalizmu 56 2.4.2. Karol Marks jako krytyk kapitalizmu i twórca strategii ruchu robotniczego 57 2.5. Rewolucja marginalna i ekonomia neoklasyczna 58 2.6. John M. Keynes i interwencjonizm państwowy 59 2.6.1. Teoria Keynesa jako odpowiedź na kryzys kapitalizmu 59 2.6.2. Uwaga Keynesa skoncentrowana na okresie krótkim i globalnym popycie 61 2.6.3. Krytyka oszczędzania 61 2.6.4. Argumenty za interwencjonizmem państwowym 62 2.6.5. Rozwój i znaczenie idei Keynesa 63 2.7. Milton Friedman i monetaryzm 64 2.7.1. Przyczyny odejścia od idei Keynesa 64 2.7.2. Znaczenie pieniądza, stabilnych cen i polityki pieniężnej 65 2.7.3. Naturalna stopa bezrobocia 66 2.8. Nowa ekonomia instytucjonalna 67 2.8.1. Na czym polega instytucjonalna perspektywa w badaniach ekonomicznych? 67 2.8.2. Ronald Coase: koszty transakcyjne i znaczenie prawa 68 2.8.3. Douglass North: instytucje i rozwój gospodarczy 69 2.9. Ekonomia behawioralna 70 2.9.1. Czy podmioty gospodarcze działają racjonalnie? 70 2.9.2. Ważniejsze odkrycia i wnioski 73 2.10. Podsumowanie 74 3. Systemy gospodarcze. Transformacja polskiej gospodarki (Stefan Krajewski) 77 3.1. Wstęp 79 3.2. Charakterystyka dwóch systemów: rynkowego i nakazowo- -rozdzielczego 80 3.2.1. Atrybuty systemu gospodarki rynkowej 80 3.2.2. Ewolucja systemu gospodarki rynkowej 81 3.2.3. System gospodarki nakazowo-rozdzielczej 83 3.2.4. Ewolucja systemu nakazowo-rozdzielczego 85 3.2.4.1. Jugosławia 86 3.2.4.2. Polska 86 3.3. Cykl transformacji do gospodarki rynkowej w Polsce 88 3.4. Zakończenie 107 Część II. Podstawy mikroekonomii 109 4. Podstawowe kategorie rynku (Walentyna Kwiatkowska) 111 4.1. Definicje rynku i jego typy 113 4.2. Rola rynku w gospodarce 114 4.3. Popyt, krzywa popytu. Związek między ceną i popytem 116 4.4. Pozacenowe determinanty popytu 119 4.5. Nietypowe krzywe popytu 121 4.6. Podaż, krzywa podaży. Związek pomiędzy ceną i podażą 123 4.7. Czynniki pozacenowe wpływające na podaż 124 4.8. Równowaga rynkowa 126 4.9. Stan nierównowagi rynkowej. Działanie mechanizmu rynkowego 126 4.10. Wpływ cen niewielkich i maksymalnych na sytuację rynkową 131 4.11. Rozciągliwość popytu 133 4.11.1. Cenowa rozciągliwość popytu 133 4.11.2. Cenowa sprężystość popytu a wydatki konsumentów i przychody przedsiębiorstw 138 4.11.3. Mieszana cenowa elastyczność popytu 140 4.11.4. Dochodowa elastyczność popytu. Prawo Engla i krzywe Engla 140 4.12. Cenowa sprężystość podaży 144 4.12.1. Pojęcie i sposób obliczania 144 4.12.2. Rodzaje cenowej elastyczności podaży 145 5. Teoria wyboru konsumenta (Radosław Piwowarski, Katarzyna Piłat) 147 5.1. Wstęp 149 5.2. Ograniczenie budżetowe konsumenta 149 5.2.1. Równanie ograniczenia budżetowego 150 5.2.2. Linia ograniczenia budżetowego 150 5.2.3. Wpływ zmiany ceny i dochodu na ograniczenie budżetowe 151 5.3. Preferencje konsumenta 154 5.3.1. Parametry preferencji 154 5.3.2. Krzywe obojętności 154 5.3.3. Funkcja poręczności 157 5.3.4. Funkcjonalność kompletna i krańcowa 159 5.4. Optimum – koszyk, który wybiera konsument 160 5.5. Wpływ zmiany dochodu na wybór adekwatny 162 5.6. Wpływ zmian cen na decyzje konsumenta 164 5.6.1. Krzywa popytu 164 5.6.2. Efekt substytucyjny i dochodowy 165 5.7. Dobór między czasem wolnym a konsumpcją 167 5.8. Optymalizacja konsumpcji w czasie 170 6. Produkcja i koszty w przedsiębiorstwie (Anna Krajewska) 175 6.1. Wstęp 177 6.2. Przedsiębiorstwo i jego rodzaje 177 6.3. Cele działalności przedsiębiorstwa 182 6.4. Krótkookresowa teoria produkcji 188 6.5. Długookresowa teoria produkcji. Efekty skali. Wybór technik wytwarzania 191 6.6. Analiza kosztów produkcji 198 6.6.1. Koszty w okresie krótkim 198 6.6.2. Koszty w okresie długim 204 7. Równowaga przedsiębiorstwa (Anna Krajewska) 209 7.1. Wstęp 211 7.2. Równowaga przedsiębiorstwa w warunkach konkurencji świetnej 211 7.3. Równowaga przedsiębiorstwa monopolistycznego 221 7.4. Konkurencja monopolistyczna 228 7.5. Oligopol 230 7.6. Formy monopolizacji. Ustawodawstwo antymonopolowe 232 8. Teoria podziału (Joanna Działo) 237 8.1. Wstęp 239 8.2. Dochód a posiadajątek. Nierówności dochodowe i majątkowe 239 8.3. Sposoby pomiaru nierówności dochodowych. Krzywa Lorenza i współczynnik Giniego 243 8.4. Dystrybucja dochodów w wybranych krajach: analiza porównawcza 245 8.5. Determinanty dystrybucji dochodów w warunkach konkurencji nieprzeciętnej i niedoskonałej 248 8.6. Rynek pracy w warunkach konkurencji doskonałej 249 8.6.1. Podaż pracy i czynniki ją określające 249 8.6.2. Popyt na pracę. Teoria produkcyjności krańcowej 251 8.7. Rynek pracy w warunkach konkurencji niedoskonałej 254 8.7.1. Monopson na rynku pracy 254 8.7.2. Rynek pracy zdominowany poprzez związki zawodowe 256 8.8. Czy poziom wykształcenia wpływa na stawki płac? 258 8.9. Zróżnicowanie płacowe ze względu na płeć 260 8.10. Kontrowersje wokół płacy śladowej 262 8.11. Rynek kapitału 264 8.12. Popyt i podaż ziemi. Renta gruntowa jako wynagrodzenie właściciela ziemi 268 8.13. Podsumowanie 270 9. Niedoskonałości rynku i rola państwa w gospodarce (Radosław Piwowarski) 273 9.1. Wstęp 275 9.2. Twierdzenia ekonomii dobrobytu 276 9.2.1. Sprawność według Pareto 276 9.2.2. Pierwsze i drugie twierdzenie ekonomii dobrobytu 277 9.3. Niedoskonałości rynku 277 9.3.1. Istnienie monopoli 278 9.3.2. Dobra publiczne 280 9.3.3. Efekty zewnętrzne 283 9.3.4. Asymetria danych 287 9.4. Rola państwa w gospodarce 291 Część III. Podstawy makroekonomii 295 10. Główne kategorie i pojęcia makroekonomii. Towar i dochód narodowy (Eugeniusz Kwiatkowski) 297 10.1. Pojęcie i podstawowe problemy makroekonomii 299 10.2. Problem agregacji 300 10.3. Metody obliczania artykułu krajowego brutto 303 10.3.1. Model ruchu okrężnego w gospodarce 303 10.3.2. Metoda sumowania produktów 306 10.3.3. Metoda sumowania dochodów 308 10.3.4. Metoda sumowania wydatków 309 10.4. Artykuł narodowy brutto i dochód narodowy 310 10.5. Artykuł i dochód narodowy jako miary poziomu rozwoju gospodarczego i dobrobytu 313 11. Podstawy makroekonomii gospodarki otwartej (Janina Witkowska, Paweł Samecki) 317 11.1. Wstęp 319 11.2. Gospodarka otwarta – podstawowe pojęcia 319 11.3. Międzynarodowa zamiana handlowa 320 11.3.1. Międzynarodowy podział pracy 320 11.3.2. Koszty komparatywne i inne wyjaśnienia przyczyn handlu 322 11.3.3. Cło i inne wybrane instrumenty polityki handlowej 327 11.4. Międzynarodowe przepływy kapitałowe 330 11.5. Kursy walutowe. Teoria parytetu siły nabywczej 332 11.5.1. Nominalne i realne kursy walutowe 332 11.5.2. Teoria parytetu siły nabywczej. Prawo jednej ceny 335 11.6. Związki między rynkiem funduszy pożyczkowych a rynkiem walutowym 337 11.7. Bilans płatniczy – metody przywracania równowagi zewnętrznej 339 11.7.1. Bilans płatniczy – pojęcie i jego części składowe 339 11.7.2. Metody przywracania równowagi zewnętrznej 342 11.8. Powiązania pomiędzy zmiennymi w gospodarce otwartej 344 12. Determinanty dochodu narodowego. Analiza krótkookresowa (Eugeniusz Kwiatkowski) 347 12.1. Wstęp 349 12.2. Kształt głównych stanowisk teoretycznych 349 12.3. Pojęcie i mechanizm równowagi 354 12.4. Funkcja konsumpcji 357 12.5. Równowaga w uproszczonym modelu gospodarki. Równość inwestycji i oszczędności 364 12.6. Mnożnik 369 12.7. Równowaga w rozwiniętym modelu gospodarki 375 13. Wzrost gospodarczy w okresie długim (Leszek Kucharski, Eugeniusz Kwiatkowski, Andrzej Raczko) 385 13.1. Wstęp 387 13.2. Pojęcie i mierniki wzrostu gospodarczego 387 13.3. Zdolności wytwórcze gospodarki a dochód narodowy 390 13.4. Czynniki wzrostu gospodarczego 393 13.4.1. Agregatowa funkcja produkcji 393 13.4.2. Model wzrostu Solowa 396 13.4.3. Zatrudnienie i produktywność pracy a tempo wzrostu gospodarczego 401 13.4.4. Kapitał i jego produktywność a tempo wzrostu gospodarczego 405 13.4.5. Dekompozycja Solowa 410 13.5. Postęp techniczny i jego determinanty 413 13.5.1. Krzywa jednorodnego artykułu 413 13.5.2. Linia jednorodnego kosztu 415 13.5.3. Istota postępu technologicznego 416 14. Bezrobocie (Eugeniusz Kwiatkowski) 419 14.1. Wstęp 421 14.2. Pojęcie bezrobocia 421 14.3. Mierzenie bezrobocia 424 14.4. Skutki ekonomiczne bezroboci 433 14.5. Typy bezrobocia 435 14.6. Główne teorie bezrobocia 436 14.6.1. Ujęcie neoklasyczne 437 14.6.2. Ujęcie keynesistowskie 438 14.6.3. Teoria naturalnej stopy bezrobocia 440 14.6.4. Teoria bezrobocia NAIRU 442 14.6.5. Teoria poszukiwań na rynku pracy 445 14.7. Polityka państwa wobec bezrobocia 447 15. Pieniądz i inflacja (Tomasz Grabia, Eugeniusz Kwiatkowski) 451 15.1. Wstęp 453 15.2. Pojęcie i istota pieniądza 453 15.3. Pojęcie, sposoby pomiaru i typy inflacji 456 15.4. Społeczno-ekonomiczne skutki inflacji 463 15.5. Główne teorie inflacji 467 15.5.1. Monetarna (neoilościowa) teoria inflacji 467 15.5.2. Popytowa teoria inflacji 472 15.5.3. Kosztowa teoria inflacji 475 15.6. Przyczyny i skutki deflacji 480 15.7. Zależności między inflacją a bezrobociem 482 15.7.1. Koncepcja krzywej Phillipsa 482 15.7.2. Alternatywne teorie związków między inflacją a bezrobociem 486 16. Banki. Polityka pieniężna (Paweł Baranowski, Paweł Gajewski) 489 16.1. System bankowy i rola banków w gospodarce 491 16.2. Kreacja pieniądza i mnożnik pieniężny 493 16.3. Bank centralny i polityka pieniężna 495 16.4. Instrumenty polityki pieniężnej 496 16.5. Efekty polityki pieniężnej w krótkim i długim okresie 498 16.6. Strategie polityki pieniężnej. Cel inflacyjny 500 16.7. Problemy związane z realizacją polityki pieniężnej 502 16.7.1. Polityka stóp procentowych. Reguła Taylora 502 16.7.2. Polityka pieniężna w gospodarce silnie zintegrowanej z otoczeniem 504 16.7.3. Problemy polityki pieniężnej w unii walutowej 504 16.8. Polityka pieniężna po 2008 r. 505 16.8.1. Niekonwencjonalna polityka pieniężna 506 16.8.2. Stabilność finansowa jako nowy cel polityki pieniężnej 508 17. Finanse publiczne. Polityka fiskalna (Piotr Krajewski, Anna Krajewska) 511 17.1. Wstęp 513 17.2. Wydatki publiczne 513 17.3. Podatki 515 17.4. System podatkowy w Polsce 518 17.5. Komponenty sektora finansów publicznych 521 17.6. Deficyt budżetowy i dług publiczny 522 17.7. Skutki polityki fiskalnej 523 17.8. Wpływ polityki fiskalnej na wzrost gospodarczy 523 17.9. Polityka fiskalna a wahania koniunktury 525 18. Model IS-LM. Podsumowanie polityki ekonomicznej (Eugeniusz Kwiatkowski) 531 18.1. Wstęp 533 18.2. Model IS-LM 533 18.2.1. Geneza i ogólna charakterystyka modelu IS-LM 533 18.2.2. Równowaga na rynku towarowym. Krzywa IS 535 18.2.3. Równowaga na rynku pieniężnym. Krzywa LM 545 18.3. Równowaga w gospodarce zamkniętej 551 18.4. Polityka fiskalna i monetarna w gospodarce zamkniętej 553 18.5. Gospodarka otwarta. Krzywa bilansu płatniczego 557 18.6. Równowaga w gospodarce otwartej 565 18.7. Polityka fiskalna i monetarna w warunkach niesprężystego kursu walutowego 571 18.8. Polityka fiskalna i monetarna w warunkach płynnego kursu walutowego 573 18.9. Podsumowanie 576 19. Wahania aktywności gospodarczej (Janina Godłów-Legiędź) 579 19.1. Wstęp 581 19.2. Rodzaje wahań koniunkturalnych 582 19.3. Pojęcie i fazy cyklu koniunkturalnego i zjawisko bańki spekulacyjnej 583 19.4. Zróżnicowane ujęcia przyczyn cyklicznego charakteru koniunktury gospodarczej 585 19.4.1. Prawo Saya i problem równowagi oszczędności i inwestycji. Keynes kontra klasycy 586 19.4.2. Paradoks inwestycji i oszczędności 588 19.4.3. Kryzysy jako wartość wzrostu i rozwoju 590 19.4.4. Teoria przeinwestowania szkoły austriackiej: znaczenie pieniądza i stopy procentowej 592 19.5. Kryzysy finansowe, spekulacja i kapitalizm menedżerów finansowych 597 19.6. Kryzys 2007–2009 w USA. Przyczyny i ważne wydarzenia 600 19.7. Podsumowanie 604 20. Integracja Europejska. Strefa euro (Paweł Gajewski) 607 20.1. Motywy integracji gospodarczej w Europie 609 20.2. Przebieg cyklu integracji europejskiej 610 20.3. Ekonomia strefy euro 612 20.3.1. Korzyści z uczestnictwa w unii walutowej 612 20.3.2. Teoria słusznego obszaru walutowego 613 20.3.3. Strefa euro jako (nie)trafny obszar walutowy 618 20.3.4. Kryteria z Maastricht – przesłanki, rola i skutki ekonomiczne 619 20.3.4.1. Kryteria z Maastricht 619 20.3.4.2. Ekonomiczne uzasadnienie kryteriów z Maastricht 621 20.3.4.3. Skutki ekonomiczne i krytyka kryteriów z Maastricht 624 20.4. Kryzys strefy euro i wyzwania integracji walutowej w Europie 625 21. Globalizacja procesów gospodarczych (Ryszard Piasecki) 631 21.1. Pojęcie i uwarunkowania globalizacji 633 21.2. Skutki globalizacji 637 21.2.1. Globalizacja rynków 637 21.2.2. Globalizacja działalności gospodarczej 638 21.3. Globalizacja a rozwój gospodarczy 641 21.4. Możliwości i zagrożenia globalizacji 646 21.5. Wyzwania instytucjonalne globalizacji 649 21.6. Globalizacja a polska gospodarka 652 21.7. Uwagi końcowe 653 Definicje podstawowych pojęć 655 Indeks rzeczowy 671