Tytuł Rynek sztuki w Polsce Podtytuł Przewodnik dla kolekcjonerów i inwestorów Autor Monika Bryl Język polski Wydawnictwo Wydawnictwo Naukowe PWN ISBN 978-83-01-19041-5 Rok wydania 2016 Warszawa Wydanie 1 liczba stron 446 Format mobi, epub Spis treści Zamiast wstępu ANTYKWARIUSZ PRZESTRZEGA: INWESTOWANIE W DZIEŁA SZTUKI GROZI CHOROBĄ KOLEKCJONERSKĄ 9 I. LEKCJA 1: ROZPOZNANIE TERENU 15 1.1. Świat antykwaryczny 16 1.1.1. Przestrzenie i miejsca 26 1.1.2. Artefakty: dzieła, kicze, falsyfikaty 31 1.1.3. Uczestnicy: marszandzi, handlarze, kolekcjonerzy, eksperci i pseudoznawcy 37 1.2. Prawo, gospodarka, polska mentalność – uwarunkowania rynku sztuki 46 1.3. Polski rynek sztuki w ilośćch 64 II. WARSZTAT ANTYKWARIUSZA: OCENA I WYCENA DZIEŁ SZTUKI 75 2.1. Przestrajanie percepcji 77 2.1.1. Ćwiczenia funkcjonalne: zakładamy okulary kolekcjonera 79 2.1.2. De gustibus – a jednak kwestia wysoce dyskusyjna 82 2.2. Identyfikacja i ocena autentyczności 90 2.2.1. Oryginał, replika, kopia, reprodukcja, a zatem nieprzystępna odpowiedź na pytanie: „czy to jest autentyk?" 91 2.2.2. Falsyfikaty i metody fałszowania – z wizytą w „kuchni pełnej niespodzianek" 102 2.2.3. Szkiełko i oko: metody oceny autentyczności. 108 2.2.4. Wiedza ukryta i paradoks eksperta, czyli o tym, jak początkujący kolekcjoner bywa ulepszonym znawcą niż doświadczony antykwariusz 127 2.3. Wycena dzieła sztuki 141 2.3.1. Wartość dzieła sztuki ● Wartość artystyczna ● Miejsce w twórczości autora ● Temat ● Materiał i technologia ● Wielkość i złożoność kompozycji ● Stan zachowania ● Patyna ● Sygnatury i znaki ● Wiek i czas powstania 142 2.3.2. Czynniki pozaartystyczne ● Notowania artysty ● Proweniencja i historia obiektu ● Życie artystyczne ● Moda i upodobania estetyczne ● Unikatowość 170 2.3.3. Summa summarum: „Był po prostu ładny!". 179 III. DZIEŁA SZTUKI NA POLSKIM RYNKU 181 3.1. Malarstwo – Jacek, Wyczół czy Korecki? ● XIX wiek w złoconych ramach ● Monachijczycy – ambasadorowie sztuki polskiej na aukcjach światowych ● Tradycjonaliści za każdym razem w cenie ● Przełom wieków – lata 1880–1914 ● Stanisławski i uczniowie ● Lata 20., lata 30. ● École de Paris ● Współczesność, która już jest historią sztuki 184 3.2. Grafika – (nie)docenione sztuki reprodukcyjne ● Grafika artystyczna i grafika użytkowa ● Techniki graficzne ● Ocena ● Mapy, weduty i dawni mistrzowie ● Mistrzowie w dostępnych cenach 206 3.3. Rzeźba – zawrotnie cenna Tancerka i nie tylko ● atrakcyjne Madonny, wojownicy i boginie ● Za nazwisko trzeba sporo zapłacić ● Glina z odciskiem rąk twórcy czy brąz odlany poprzez rzemieślnika? ● Uwaga na wyskrobane sygnatury, drewnojady i zezowate Wenus ● Taniec z gwiazdami: Salvador Dali wyprzedza Canovę 221 3.4. Rzemiosło – dlaczego dawne rzemiosło, a nie dizajn „made in China". 228 3.4.1. Srebra – Ars auro prior ● W warsztacie św. Eligiusza ● Szlachetna „12", carska „84" i zwykła „800", czyli alfabet kolekcjonera sreber ● Falsyfikaty ● Konserwacja i stan zachowania ● Augsburg, Wrocław, Warszawa ● Cenniejsze niż złoto: kufel gdański i buliera Malcza 229 3.4.2. Platery – mieszczańskie precjoza ● technologia: „Wyrobki z płaszczonego na miedzi srebra" i „wyroby z nowego srebra" – od walcowania na gorąco do elektrolizy ● Znaki: „GALW", „MET", „VERIT" – szyfr nietrudny do złamania, ale… ● Uwaga! Fałszerze nie próżnują ● korzystne, bo polskie ● Światowe firmy na naszym rynku: WMF i Christofle 246 3.4.3. Brązy – inwestycja z patyną ● Arcydzieła rzemiosła ● Znak wytwórcy – gwarancja jakości ● Cudze chwalicie… Bracia Łopieńscy – producent znana na całym świecie 257 3.4.4. Porcelana – figurka z saskiej porcelany czy ikona śląskiego dizajnu? ● Alchemia „białego złota" ● Jak ocenić? Radzą znani kolekcjonerzy ● „Białe złoto" z królewskich manufaktur ● Dwugłowy orzeł i Oko Opatrzności to korzystny znak ● Bliżej współczesności ● Porcelana dalekowschodnia 265 3.4.5. Szkło – coś dla uczulonych na kota ● Dmuchane, prasowane, walcowane – techniki wytwarzania i zdobienia ● XVIII wiek ● Czechy – kraina szkła ● Gallé, Tiffany, Lalique ● „Proszę mężczyzny, przecież to Stolle!" ● Kolekcjonerskie i użytkowe ● Henryk Albin Tomaszewski ● nieprzystępna technika produkcji falsyfikatów ● Ostrożnie, szkło! 284 3.4.6. Broń – dla sporych chłopców i poważnych kolekcjonerów.. ● Arsenał antykwariusza ● Ocena: szable w dłoń ● O co walczą kolekcjonerzy: karabela, Borowski, japońska katana ● Falsyfikaty: nie daj się nabrać na pamiątkę ze sklepu muzealnego 299 3.4.7. Meble – „ludwiki" dla kanapowych leni i art déco dla nieproszonych gości ● Dawna stolarka ● 50% gwarancji – kilka słów o podrabianiu mebli ● Szafy, sekretery, kanapy 309 3.5. Sztuka współczesna – przyszłość rynku? ● Czym jest sztuka teraz? Zaczynamy od niezrozumienia ● Rynek wtórny i rynek pierwotny: marszandzi vs. Galerzyści ● Aukcyjne rekordy klasyków innowacyjności ● Młoda Sztuka na rynku aukcyjnym ● trudna sztuka: jak ocenić? ● Kompas Sztuki ● Galerzyści inwestują w młodych zdolnych 315 3.6. O teorii i praktyce raz jeszcze: nie zawsze skuteczna wiedza w pigułce 337 IV. TRANSAKCJE NA RYNKU SZTUKI 341 4.1. Jak kupić? 342 4.1.1. Targi Sztuki na początek 342 4.1.2. Sezon na sztukę 344 4.1.3. Ceny: rezerwowe, wylicytowane, gwiazdki 345 4.1.4. „Lepiej nabyć i żałować, niż nie kupić i również żałować" – dobór obiektu 348 4.1.5. O co zapytać sprzedawcę? 350 4.1.6. Negocjacje 352 4.1.7. Aukcja – czemu nie? 354 4.1.8. Łowcy okazji we wnykach oszustów 358 4.2. Jak sprzedać? 363 4.2.1. Lokata tylko dla cierpliwych 364 4.2.2. Antykwariat czy dom aukcyjny? 365 4.2.3. Wycena dzieła a wartość wywoławcza 369 4.2.4. Umowa komisowa czy sprzedaż za gotówkę? 370 ZAKOŃCZENIE. KOLEKCJONER VS. INWESTOR 375 Literatura 381 Indeks nazwisk 391 Indeks rzeczowy 399 Ilustracje 416