Na straży państwa prawa (Wolters Kluwer)

Po doświadczeniach totalitarnych rządów nie budzi wątpliwości,nawet demokratycznie wybrany parlament nie ma kompetencji do podejmowania rozstrzygnięć, które byłyby sprzeczne z ustawą stanowczą, także wtedy, gdy ich uzasadnieniem ma być abstrakcyjnie rozumiane dobro Narodu.

Wyrok TK z dnia 9 grudnia 2015 r., K 35/15 "Jeszcze rok temu nie ulegało wątpliwości, że - po blisko 30 latach działalności - Trybunał Konstytucyjny uzyskał należną mu pozycję wśród konstytucyjnych organów państwa, a jego orzecznictwo stało się widocznym i wartościowym elementem praktyki konstytucyjnej w Trzeciej Rzeczypospolitej.

W ciągu niecałego roku sytuacja uległa jednak dramatycznej zmianie, a przeświadczenie o stabilności pozycji Trybunału okazało się w pokaźnej mierze iluzoryczne. W tej niezwykle złożonej i skomplikowanej sytuacji przedstawiamy zbiór opracowań mających podsumować trzydziestolecie orzeczniczej działalności Trybunału.

Należy podkreślić, że niezależnie od dalszego biegu wypadków orzecznictwo to uznać należy za wartość o charakterze trwałym, bo ustalającym właściwy sposób rozumienia i wykorzystywania postanowień polskiej Konstytucji.

Orzecznictwo to wciąż jest wiążące dla wszelkich organów i podmiotów władzy publicznej, a w sposób szczególny stanowi odniesienie dla rozstrzygnięć innych organów władzy sądowniczej. Założeniem zbioru było dokonanie wyboru 30 najważniejszych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego.

Staraliśmy się przy tym o należyte uwzględnienie wszelkich okresów działalności Trybunału, choć ze względów oczywistych sięgnęliśmy tylko po jedno (pierwsze) orzeczenie Trybunału sprzed 1989 r. Dobór ten musiał być obarczony dużym stopniem uznaniowości i zdajemy sobie sprawę, iż poza zbiorem pozostało sporo ważnych orzeczeń o pokaźnym znaczeniu.

Przyjęta została <> metoda prezentacji. Dla każdego z wybranych orzeczeń został najpierw przytoczony skrót jego oryginalnej treści, a następnie komentarz naukowy, prezentujący naturę i kontekst sprawy, rekapitulujący najważniejsze ustalenia Trybunału i poddający je ocenie, a wreszcie - co najważniejsze - sytuujący to rozstrzygnięcie w ogólnym nurcie orzecznictwa Trybunału.

Przyjęta została <> metoda prezentacji, bo z zespołu potencjalnych autorów celowo wyłączyliśmy wszelkich byłych i obecnych sędziów Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, posłów na Sejm, a także senatorów, członków innych konstytucyjnych organów państwa, członków i ekspertów Komisji Konstytucyjnej działającej w latach 1993-1997.

Takie kryteria wyboru uznaliśmy za niezbędne dla zapewnienia dystansu i obiektywizmu komentarzy naukowych. Naszych autorów wybieraliśmy spośród konstytucjonalistów, starając się zapewnić reprezentację wszystkich pokoleń, chociaż przy pewnej preferencji dla młodszej generacji naukowców.

Choć nie tak wyobrażaliśmy sobie kontekst prezentowania tego zbioru, pragniemy podkreślić, iż orzecznictwo konstytucyjne stanowi wartość o charakterze trwałym, uniwersalnym i wiążącym. Przedstawiając historię, pokazujemy przyszłość, bo państwo demokratyczne nie może istnieć bez poszanowania zasady konstytucjonalizmu, podziału władz i niezależności sądu konstytucyjnego".