Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie (PZWL)

Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie Kompendium wiedzy na temat diagnostyki laboratoryjnej adresowane do pielęgniarek i położnych. Dzięki doświadczeniu znanych i cenionych specjalistów - lekarzy i diagnostów laboratoryjnych powstała progresywna i aktualna publikacja.

aktualnie coraz pokaźniejsze znaczenie w procesie diagnostyczno-terapeutycznym odgrywają badania laboratoryjne realizowane w miejscu opieki nad pacjentem. Zgodnie z zaleceniami ich przeprowadzanie powinno być nadzorowane przez diagnostów laboratoryjnych, jednak to na barkach personelu pielęgniarskiego i położniczego spoczywa ciężar ich realizowania.

W publikacji uwzględniono obfity zakres tematyczny od rekomendacji dotyczących właściwego pobierania materiału do badań po kontrolę jakości analizatorów przyłóżkowych; od podstawowych zagadnień związanych z badaniami laboratoryjnymi w zaburzeniach przeróżnych układów i narządów przez wysokospecjalistyczną wiedzę przydatną w pracy z noworodkami czy kobietami ciężarnymi do postępowania przy zawodowej ekspozycji na czynniki zakaźne.

Układ podręcznika, jego podział na rozdziały i podrozdziały, jest niezwykle krystaliczny, co zezwala na prędkie wyszukanie potrzebnych danych. Publikacja niezbędna w codziennej praktyce pielęgniarskiej i położniczej.

Ze względu na specyficzne treści zawarte w książce będzie w dodatku przydatna przyszłym diagnostom laboratoryjnym, a także lekarzom.,,Uzyskanie wiarygodnego wyniku badania laboratoryjnego to gra zespołowa, w której oprócz oczywistego znaczenia diagnostów laboratoryjnych stanowczo ważną rolę odgrywa średni personel medyczny - pielęgniarki i położne.

Ta rola nabiera jeszcze obszerniejszego znaczenia w obliczu dynamicznego rozwoju aparatury i testów do diagnostyki w miejscu opieki nad pacjentem (point-ofcare testing,POCT). Książka jest dedykowana w głównej mierze tej grupie zawodowej w celu uzupełnienia wiedzy, usprawnienia działania i zwiększenia bezpieczeństwa zarówno pacjentów, jak i personelu medycznego.

Podręcznik obejmuje 22 rozdziały, w których zawarto najważniejszą wiedzę z wielu działów diagnostyki laboratoryjnej, ze szczególnym uwzględnieniem aktywności przedlaboratoryjnych i wykonawstwa badań pilnych (w stanach zagrożenia zdrowia lub życia), w tym też w trybie POCT.

Opisano możliwości powstawania błędów wynikających z nieodpowiedniego przygotowania pacjenta do badania, niewłaściwego pobierania próbek materiału do badania, wadliwego ich przechowywania i transportu do laboratorium.

wyrózniono sposoby eliminacji tych błędów poprzez zamieszczenie dokładnych procedur pobierania próbek krwi, moczu, płynów z jam ciała i innych tworzyw do badań biochemicznych, hematologicznych (wraz z koagulologią), ogólnoanalitycznych i mikrobiologicznych.

Omawiając zróżnicowane działy badań, podano w dostępny sposób mechanizmy patofizjologiczne warunkujące wystąpienie poszczególnych odchyleń w badaniach na tle podanych zakresów referencyjnych (wraz z definicją tego pojęcia).

Odnosi się to także do zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej powszechnie diagnozowanych i monitorowanych na oddziałach intensywnej terapii i w innych klinikach. Znaczenie badań biochemicznych przedstawiono w diagnostyce cukrzycy, chorób wątroby i nerek.

W rozdziale o cukrzycy ponadto opisano laboratoryjne monitorowanie jej ostrych i odległych powikłań. Tam, gdzie trafne powoływano się na aktualne zalecenia towarzystw naukowych. Bardzo cenne są rozważania na temat sposobów kontroli jakości badań POCT i roli współpracy personelu wykonującego te badania z diagnostami laboratoryjnymi z centralnego laboratorium.

Nadzorcza rola takiego laboratorium wydaje się nieodzowna (np. W pomiarach gazów krwi, glukometrii). Ciekawym uzupełnieniem, nie za każdym razem uwzględnianym w standardowych podręcznikach diagnostyki laboratoryjnej, jest rozdział o diagnostyce niepłodności.

Tutaj w dodatku obszerna rola w przygotowaniu do badań i pobierania materiału przypada pielęgniarkom. Badania laboratoryjne pań w ciąży, diagnostyka laboratoryjna w okresie noworodkowym, łącznie z badaniami przesiewowymi wrodzonych zaburzeń i wad metabolizmu to tematyka rozdziałów jakby stanowczo adresowanych (choć nie tylko) do położnych.

Pośród prędkich badań realizowanych nieraz poza laboratorium rośnie znaczenie testów immunochromatograficznych. Testy z wykorzystaniem tej metodyki znalazły także pomocnicze wykorzystanie w diagnostyce COVID-19.

Doceniając ich rolę, omówiono tę metodę w oddzielnym rozdziale. Na zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa związanego z pobieraniem materiału i wykonywaniem niektórych testów laboratoryjnych koncentrują się dwa rozdziały - jeden obejmuje aspekt diagnostyki poekspozycyjnej w przypadku narażenia na kontakt z czynnikami zakaźnymi, a drugi - aspekt prawny, tj.

uprawnień pielęgniarek do realizowania określonych badań laboratoryjnych. Na razie są one ograniczone, lecz będą się zwiększać wraz z dalszym rozwojem zminiaturyzowanych instrumentów analitycznych. Ta prognoza czyni podręcznik jeszcze bardziej niezbędnym.

Prawne regulacje dotyczące wykonywania badań pilnych i testów POCT wymienione są także w innych rozdziałach książki (adekwatnie w rozdziale 2 i 3). Posługiwanie się podręcznikiem na pewno usprawnia staranny skorowidz, a interpretację badań upraszcza ich spis wraz ze stosownymi zakresami referencyjnymi.

Podsumowanie: Omawiany podręcznik to nowoczesne kompendium wiedzy na temat diagnostyki laboratoryjnej w zakresie najistotniej przydatnym pielęgniarkom i położnym we współpracy z laboratorium i w realizowaniu pilnych testów w miejscu opieki nad pacjentem.

Autorami są znani i doświadczeni diagności laboratoryjni, eksperci nie tylko w działach diagnostyki laboratoryjnej, które w podręczniku opisują. Podręcznik ma obszerny walor funkcjonalny i także z tego powodu powinien zasilić biblioteczki klinik i oddziałów szpitalnych, być pod ręką pielęgniarek oddziałowych i zabiegowych.

Układ książki, jego podział na rozdziały i podrozdziały jest wyjątkowo krystaliczny, co umożliwia szybkie wyszukanie niezbędnych informacji. Ponieważ pewne zagadnienia zostały potraktowane szerzej i w sposób oryginalny podręcznik można polecić studentom analityki medycznej, a nawet osobom specjalizującym się w diagnostyce laboratoryjnej jako lekturę uzupełniającą".

Recenzent dr hab. N. Med. Wiesław Piechota,