Listy perskie wyd. 2 (Vis-a-vis etiuda)

Monteskiusz, właściwe Carles Louis baron de la Brede et de Montesquieu (1689-1755) - francuski filozof, prawnik, czołowy przedstawiciel myśli oświeceniowej, autor takich dzieł jak "O duchu praw" (w którym przedstawił stanowczy do tej pory trójpodział władz), "Rozważania nad przyczynami wielkości i upadku Rzymu" czy właśnie Listy perskie. Poddaje w nich ostrej krytyce rządy absolutystyczne za czasów króla Ludwika XIV robi to jednak w sposób zawoalowany i w wyrafinowanej epistolarnej formie. Jak pisze o "Listach" Tadusz Boy- Żeleński początkuje się ta książeczka niby jeden z lubianych wówczas romansów czerpiących kanwę z fantastycznego, lubieżnego Wschodu i jego serajów; szereg początkowych listów trzymany jest w tym tonie. Jednak w kolejnych autor staje się coraz poważniejszy, coraz obszerniejszy zakres tematów porusza, zagadnień politycznych, obyczajowych, filozoficznych. Wreszcie sprawy związane z religią, politologią, kolonizacją. A potem znowuż ostra satyra obyczajowa i lubieżny żarcik, a przy tym śmiało można nazwać Monteskiusza jednym z pierwszych - tak! - feministów. A z rozważań o religiach oddajmy na chwilę głos autorowi: W wielkim kłopocie znajdują się wszystkie religie, kiedy chodzi o to, by dać pojęcie o przyszłych rozkoszach ludzi, którzy poczciwie żyli. Łatwo jest przestraszyć złych szeregiem kar, które im grożą; lecz ludziom cnotliwym nie wiadomo, co przyrzekać. (...). Spotykałem opisy raju, zdolne odstraszyć wszelkich rozsądnych ludzi.