Historia medycyny w sześciu niepełnych odsłonach (Wydawnictwo uniwersytetu jagiellońskiego)

Historia medycyny w sześciu niepełnych odsłonach jest propozycją spojrzenia na dzieje nauki i sztuki lekarskiej poprzez pryzmat sześciu, zdaniem autora, głównych problemów, z jakimi w przeszłości mierzyła się medycyna i z jakimi nadal przychodzi jej się mierzyć.

Pierwsza odsłona to rozważania o konstrukcji (lub inaczej - budowie) organizmu człowieka, nad którą dyskutowali badacze zajmujący się takimi dyscyplinami, jak anatomia, histologia, cytologia i genetyka. Druga odsłona jest próbą zrozumienia funkcji życiowych, czyli przedmiotu badań nauk eksperymentalnych, na ogół fizjologii i biochemii. Trzecia integruje się z poznaniem przyczyn i mechanizmów, które uszkadzają lub niszczą strukturę i zaburzają funkcje organizmu, czyli zdarzeń i procesów stojących u podstaw nauki o chorobach - patologii wraz z anatomią patologiczną, patomorfologią i patofizjologią, mikrobiologią i bakteriologią lekarską. Dzięki czwartej odsłonie zbliżamy się do historii prób rozpoznania procesów chorobowych, a także zdolności przewidywania ich dalszego biegu. To świat diagnostyki i prognostyki medycznej. Piąta pokazuje zaś poszukiwania metod i środków, których celem staje się przywrócenie zaburzonej homeostazy organizmu - a więc to, co określamy mianem terapii. Ostatnia, szósta, pokazuje dzieje chirurgii - nauki i sztuki poszukującej sposobów bezpośredniego wniknięcia w przestrzeń konstrukcji organizmu i przywrócenia właściwego biegu funkcji życia. W momencie obecnej do dłoni Czytelników trafia druga część, obejmująca odsłony czwartą i piątą.

Ryszard Gryglewski