Zarys dziejów huty żelaza w ząbkowicach 1763-1794 (Aspra)

Autorzy recenzowanej pracy podjęli się szczególnie ambitnego i ważnego zadania, przedstawienia dziejów mało znanej huty żelaza funkcjonującej w drugiej połowie XVIII w. Na terenie Księstwa Siewierskiego.

wszakże na tle innych kuźnic obfity piec w Ząbkowicach (około 3% produkcji krajowej) nie był hutą o najwyższym potencjale produkcyjnym i ustępował najbardziej skutecznym zakładom, to bez wątpienia był on kluczową inwestycją przemysłowa i największym obiektem hutniczym w dziejach Księstwa Siewierskiego i to w okresie gdy w Europie wprowadzano nowe technologie hutnicze, a także wykorzystywano w nich także świeże ascetycznce [...] Praca jest nad wyraz cennym opracowaniem pogłębiającym naszą wiedzę z dziejów techniki na ziemiach polskich, lecz także stanowczo ważnym wkładem w poznanie przemysłowej przeszłości Zagłębia Dąbrowskiego.

zagwarantuje to zainteresowanie publikacją nie tylko ze strony fachowców, lecz także i entuzjastów dziejów regionu. Z recenzji prof. Dr. Hab. Dariusza Nawrota Leżące na pograniczu Korony i Śląska pruskiego Księstwo Siewierskie stanowiło dominium biskupstwa krakowskiego.

W drugiej połowie XVIII w. Obszar, stosunkowo bogaty w kopaliny, był zapleczem gospodarczym biskupstwa, skąd dowożono do Krakowa około 30% produktów przemysłowych, w tym żelazo pozyskiwane z funkcjonujących hut (sporych pieców z zapleczem).

Same Księstwo jako obiekt polityczno-administracyjny i gospodarczy od lat stanowiło przedmiot zainteresowania historyków. Autorzy ocenianej pracy wybrali jako podstawę swojego studium huty żelaza w drugiej połowie XVIII w., problem poznawczo znaczny, pozostający jednak na poboczu rozważań poprzedników [...] Odtworzenie dziejów jednego obiektu przemysłowego, o istotnym znaczeniu dla biskupstwa krakowskiego (czy szerzej dla tej części kraju), jest wartością poznawczą samą w sobie.

Zupełną nowością jest zastosowanie, przy bogatym spożytkowaniu źródeł archiwalnych, drukowanej literatury naukowej z tego okresu, co jest u nas ewenementem. Autorzy poszli jednak wyraźnie dalej: wskazali na zrozumienie ówczesnych władz kraju, roli uczonych w modernizacji zakładów przemysłowych po przejęciu dóbr biskupów krakowskich na rzecz Skarbu.

Z recenzji prof. Dr. Hab.