Historia i utopia (Cioran Emil M.)

Emil Cioran (1911$9131995), opuściwszy w 1937 roku Rumunię na zawsze i wiodąc przez długi czas w Paryżu żywot abnegata i rowerzysty-amatora, w latach pięćdziesiątych wrócił do pisania i zaczął zyskiwać międzynarodową sławę.,,Historią i utopią" (1960) zwrócił na siebie uwagę jako sarkastyczny komentator politycznej historii człowieka.

Sześć dużych esejów tego tomu daje wyraz wszystkiemu, z czego Cioran jest znany. Polityczny sarkazm jest bez dwóch zdań gorzkim echem młodzieńczej fascynacji i rozczarowania faszyzmem. Mizantropia i ironia biorą tu na warsztat fazę historii politycznej z komunizmem i tradycją utopijną.

Autor, choć na przykład wypowiada proroctwa o przyszłości Rosji, mniej interesuje się doraźną polityką niż polityczną,,mentalnością" ludzkości gotowej ulec zniewoleniu przez utopię, potępiającej to, w czym Cioran prowokacyjnie upatruje twórczej mocy: tyranów i zemstę.

Jak zawsze czytelnik staje przed dylematem, czy chodzi tu o swoisty eksperyment myślowy, o pytanie, jak daleko można posunąć myśl w destrukcji tego, co ludzkość uważa za przyjęte wartości, czy także o rzeczywiste przekonania i wizje outsidera-demaskatora.