Książka Tadeusza Sucharskiego to zbiór szkiców poświęconych zróżnicowanym formom ekspresji problemu Rosji/ZSRR w literaturze polskiej ostatniego stulecia. Horyzont badawczy otwierają teksty literackie i publicystyczne z początku międzywojnia, zamykają – powstałe niemal sto lat później. Autor obejmuje refleksją: literackie ujęcia rosyjskiej i polsko-rosyjskiej historii, polską recepcję literatury i kultury rosyjskiej, zagadnienie antyrosyjskiej obsesji i próby jej przezwyciężenia. Omawia równocześnie dzieła wybitne artystycznie, jak i utwory, które tylko w najkorzystniejszym razie można zaklasyfikować jako teksty minorum gentium; dzieła ważne, stanowiące próbę głębokiego „wglądu" w „rosyjskość" i sowieckość, ale też ujawniające zasklepienie w niebezpiecznym stereotypie. W książce znalazło się miejsce na prezentację postaw pisarzy afirmujących Rosję i jej zdeklarowanych przeciwników, twórców międzywojennych i powojennych, krajowych i emigracyjnych, wolnych od nacisków cenzury komunistycznej i podejmujących z nią „grę".