Rozwój infrastruktury ekonomicznej jako czynnik konkurencyjności regionów (Tadeusz Dyr, Karolina Ziółkowska)

Współcześnie uznaje się, iż regiony są ważnym elementem harmonijnego rozwoju nie tylko poszczególnych państw,także całej Europy. Zgodnie z traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (poprzedzonym traktatem o Unii Europejskiej) obowiązkiem Wspólnoty jest podejmowanie działań zmierzających do zmniejszenia dysproporcji w poziomie rozwoju rozmaitych regionów.

Dysproporcje te nasiliły się po powiększeniu UE w 2004 r. Przyjęte wówczas państwa członkowskie, posiadające za sobą dziedzictwo gospodarki centralnie planowanej, charakteryzują się znacznie niższym poziomem rozwoju aniżeli państwa UE-15.

Wyrównywanie dysproporcji rozwojowych – stanowiące podstawę polityki spójności i zmierzające do ograniczania różnic w poziomie dochodów i dobrobytu, a także poprawy jakości życia w poszczególnych regionach Unii Europejskiej – jest nie tylko przejawem solidarności społecznej; sprzyja także wzrostowi gospodarczemu całej Unii Europejskiej i poprawie jej konkurencyjności w globalnej gospodarce.

Stąd w traktacie o Unii Europejskiej sformułowano wymóg finansowego wspierania tych działań. Wyraźnym obszarem wsparcia z funduszy unijnych są inwestycje infrastrukturalne. Infrastruktura, w tym najczęściej infrastruktura ekonomiczna (określana w literaturze również pojęciem infrastruktura technologiczna bądź infrastruktura fizyczna), jest postrzegana bowiem jako czynnik kreowania konkurencyjności regionów, przyczyniający się do ich trwałego wzrostu.

Stanowi ona podstawę poprawy jakości życia mieszkańców, przeciwdziałając procesom wykluczenia społecznego. Brak trafnego wyposażenia infrastrukturalnego działa natomiast hamująco na rozwój regionów, a nawet może stać się barierą ich rozwoju.

Badania zależności pomiędzy infrastrukturą ekonomiczną a rozwojem gospodarczym nabrały szczególnego znaczenia przy podejmowaniu decyzji dotyczących realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych w krajach Unii Europejskiej.

Stanowią one jedno z najważniejszych narzędzi polityki rozwoju regionalnego. Głównym celem tych działań jest wspieranie spójności społeczno-ekonomicznej, zwiększenie przystępności regionów peryferyjnych, a zarazem poprawa szans rozwojowych obszarów słabo rozwiniętych.

Włączanie zadań z zakresu rozbudowy infrastruktury do instrumentów służących aktywizacji regionów najbiedniejszych i przeciwdziałaniu dysproporcji regionalnych znajduje swój wyraz w przeznaczaniu na wydatki inwestycyjne w sferze infrastruktury ekonomicznej sporych środków z funduszy Unii Europejskiej oraz wspólnotowych instytucji finansowych.

W publikacji tej, na tle rozważań teoretycznych, przedstawiono wyniki badań, przeprowadzonych z użyciem modeli ekonometrycznych i narzędzi statystycznych, dotyczących zróżnicowania przestrzennego konkurencyjności regionów i rozwoju infrastruktury ekonomicznej, a także współzależności występujących między tymi kategoriami.

Stanowić może ona zatem źródło wiedzy dla ekspertów, w tym pracowników administracji publicznej, zajmujących się problematyką rozwoju regionalnego, a także programowania inwestycji infrastrukturalnych. Odbiorcami mogą być także pracownicy naukowi i studenci kierunków takich jak ekonomia, gospodarka przestrzenna, logistyka i transport i inne osoby zainteresowane zagadnieniami konkurencyjności regionów.