Najsłynniejsza powieść Stendhala. W prowincjonalnym francuskim miasteczku mieszka w rodzinie właściciela tartaku młody chłopak uwydatniający się fenomenalną pamięcią, lecz też wrażliwością i umiłowaniem książek. Ponieważ po klęsce Napoleona - jego idola - droga do szlifów oficerskich dla ambitnego człowieka została zamknięta, postanawia zostać księdzem i w tym celu zaprzyjaźnia się z miejscowym proboszczem, który poleca go merowi na guwernera synów. Julian Sorel poznaje tam starszą od siebie o kilka lat matkę chłopców. Siła miłości, która ich ogarnia, jest zaskoczeniem dla obojga. Julian musi wyjechać. Udaje się najpierw do Besançon, a następnie do Paryża. Tu dodatkowo wzbudza płomienne uczucie... Powieść to jest zwierciadło przechadzające się po gościńcu - powiedział Stendhal. A jego tłumacz, Tadeusz Żeleński-Boy, dodaje: starczy się tej powieści poddać, aby pływać w rozkoszy. Historia składa się z dwóch części: powieści społecznej — Kroniki XIX wieku, jak ją nazwał sam autor, i szerokiej historii miłosnej. A sam tytuł? Czerwone i czarne to mundur i sutanna; to dwie Francje, Francja napoleońska i Francja Burbonów, która nastąpiła nagle po tamtej, brutalnie dławiąc rozkołysany w młodych duszach hymn sławy i czynu.