Nauczyciel w warunkach zmiany społecznej i edukacyjnej (Jolanta Szempruch)

Złożona problematyka funkcjonowania szkoły i współczesnego nauczyciela w kontekście zmiany społecznej znajduje odbicie w treści niniejszej książki, która składa się z dwóch części. W części pierwszej analizie poddano specyfikę zmiany społecznej, scharakteryzowano funkcjonowanie społeczeństwa i człowieka w czasach późnej innowacyjności, omówiono edukacyjny wymiar przemian demokratycznych. Zaakcentowano znaczenie technice informacyjnych w kształtowaniu się społeczeństwa wiedzy. Dużo miejsca poświęcono problematyce funkcjonowania człowieka w rozmiarze społecznym i ekonomicznym. Zwrócono uwagę na edukacyjne problemy współczesności, zagrożenia zdrowotne i organiczne, a także wyzwania etyczne czasu przemian społecznych. Na ich tle ukazano zadania edukacji wobec zmiany społecznej. W części drugiej scharakteryzowano funkcjonowanie nauczyciela w nowych realiach społecznych. Przedstawiono rolę nauczyciela w kształtowaniu kapitału społecznego, zwrócono uwagę na jego funkcje, role i kompetencje oraz podmiotowe relacje w szkole. Omówiono zjawisko partnerstwa edukacyjnego nauczycieli, uczniów, rodziców i społeczności lokalnej. Wyeksponowano znaczne zadanie nauczyciela w czasach zmiany społecznej: doradztwo społeczne i zawodowe. Zwrócono również uwagę na dylematy moralne nauczyciela w kontekście jego funkcjonowania w zmieniającym się społeczeństwie i w realiach otwartej, samorządnej i innowacyjnej szkoły. Zaproponowano także kierunki zmian w kształceniu nauczycieli dla potrzeb zmieniającej się szkoły i społeczeństwa. Analiza wymienionych zjawisk wskazuje na związek dyscyplin pedagogicznych z innymi naukami, których postęp powinien być uwzględniany w badaniach empirycznych i dociekaniach teoretycznych w obrębie pedagogiki. Rozważania te mogą okazać się przydatne dla wszelkich, którzy stają przed niełatwymi problemami i wyzwaniami teraźniejszości i przyszłości, a szczególnie dla nauczycieli, nadzoru pedagogicznego, polityków oświatowych, rodziców i innych osób zainteresowanych problemami funkcjonowania rodzimej edukacji i szkoły. W Polsce trwa ożywiona debata edukacyjna. Dołączam do niej refleksje zawarte w niniejszej książce. Jeżeli w jakiś sposób ożywią tę debatę i skierują myślenie o edukacji – w kontekście zmian współczesnego świata i egzystencji człowieka – w prawidłowym kierunku, trud włożony w jej napisanie nie będzie daremny... Autorka

Tytuł Nauczyciel w warunkach zmiany społecznej i edukacyjnej Autor Jolanta Szempruch Język polski Wydawnictwo Impuls ISBN 978-83-7587-956-8 Rok wydania 2012 Kraków Wydanie 1 liczba stron 304 Format pdf Spis treści Wprowadzenie 7


Część pierwsza
Zmiana społeczna a edukacja 11
1. Specyfika zmiany społecznej 11
2. Społeczeństwo i człowiek w czasach „płynnej innowacyjności" 21
3. Edukacyjny wymiar przemian demokratycznych 40
4. Technologie informacyjne a kształtowanie się społeczeństwa wiedzy 63
5. Funkcjonowanie człowieka w wymiarze społecznym 82
6. Funkcjonowanie człowieka w wymiarze ekonomicznym 119
7. Zagrożenia zdrowotne i ekologiczne problemami edukacyjnymi współczesności 132
8. Wyzwania etyczne okresu przemian społecznych 141
9. Zadania edukacji wobec zmiany społecznej 152


Część druga
Nauczyciel w nowych realiach społecznych i edukacyjnych 159
1. Nauczyciel w kształtowaniu kapitału społecznego 159
2. Funkcje i role współczesnego nauczyciela 176
3. Kompetencje nauczyciela 186
4. Podmiotowość nauczyciela w szkole 199
5. Partnerstwo edukacyjne w szkole 210
6. Nauczyciel jako doradca społeczny i zawodowy 219
7. Kwestie moralne nauczyciela 229
8. Szkoła otwarta, samorządna i nowoczesna 238
9. Kształcenie nauczycieli w kontekście zmian i prognoz społeczno-kulturowych 257

Konstatacje i wnioski dla teorii i praktyki edukacyjnej 269

Bibliografia 277