Z księgą w herbie. słownik biograficzny introligatorów warszawskich okresu zaborów (Pokorzyńska Elżbieta)

Praca poświęcona jest warszawskim introligatorom okresu zaborów (lata 1795-1918). Składa się z dwóch części. Pierwszą stanowi wstęp, w którym przedstawiono kluczowe zagadnienia, procesy i zjawiska dotyczące tego rzemiosła i ludzi z nim związanych.

Druga to pokaźny słownik biograficzny. W ten sposób wypełniono dotkliwą lukę w badaniach nad dziejami ruchu wydawniczego w Warszawie, włączając się w trend biografistyki introligatorstwa, słabo obecny dotąd w Polsce, a uprawiany z powodzeniem i na niemałą skalę w oprawoznawstwie obcym od wielu dziesięcioleci.

Pierwsza część pracy jest w gruncie rzeczy solidną monografią, ukazującą miejsce introligatorstwa w szeroko pojmowanej kulturze książki, jak i rynku książki w kontekście dziejów politycznych i gospodarczych.

Obok rozdziałów dotyczących samego rzemiosła: technice, materiałów i urządzeń, są również i takie, które przedstawiają środowisko – jego strukturę, organizację i przemiany, jakie następowały w ciągu całego stulecia, biogramy zaś wyśmienicie tę panoramę uzupełniają, personalizują.

(z recenzji dra hab. Grzegorza Niecia) (…) introligatorstwo stolicy Polski, a zatem – siłą rzeczy – jednego z najważniejszych miast dawnej i współczesnej Rzeczpospolitej, stanowi wciąż wielką zagadkę w dziejach tej dziedziny rzemiosła artystycznego.

(…) Nieco lepiej, co nie znaczy iż zadowalająco, prezentuje się nasza wiedza o warszawskich oprawach z XVIII stulecia, (…) także w sytuacji XIX i 1. Połowy XX wieku odnieść można wrażenie stopniowego wzrostu naszej orientacji w działalności i dorobku stołecznych „oprawców".

Lektura książki dr Pokorzyńskiej, w tym zwłaszcza imponujących rozmiarów część biograficzna, dowodzi jednak jak iluzoryczne jest to wrażenie. Stanowi ona bowiem pierwszą, zakrojoną na tak dużą skalę, próbę zmierzenia się z zagadnieniem działalności warszawskich introligatorów od końca XVIII do pierwszego dwudziestolecia XX wieku.

(z recenzji dra hab. Arkadiusza Wagnera)