„Katarynka” to nowela autorstwa Bolesława Prusa, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej literatury pozytywizmu i współtwórcy realizmu.
Nowela napisana poprzez Bolesława Prusa w 1880 roku. Akcja utworu dzieje się w XIX-wiecznej Warszawie.
Pan Tomasz – z zawodu prawnik – mieszkał w błyskotliwym domu na ulicy Miodowej. Nie miał jednak szczęścia w miłości. Próbował nawiązywać znajomości z najróżniejszymi kobietami, lecz po kilku nieudanych próbach pociągających, postanowił zostać sam.
Prawnik kochał cały świat – przyrodę, zróżnicowane zjawiska, muzykę... Była jednak rzecz, która wprawiała w gniew uznawanego w świecie sądowym człowieka – katarynka. Nie mógł znieść dźwięku wydawanego poprzez tę maszynę i nigdy nie życzył sobie, by jakikolwiek kataryniarz wchodził na jego podwórze.
Do posiadłości obok wprowadziły się dwie panie z małą, może ośmioletnią dziewczynką. Po jakimś czasie, pan Tomasz spostrzegł, że dziewczynka jest niewidoma.
Pewnego dnia mecenas usłyszał dźwięki katarynki na podwórzu obok. Zbulwersował się, ponieważ musiał rozwiązać pewną poplątaną sprawę odnośnie do pracy. Gdy jednak zobaczył, iż dziewczynka zadowala się na dźwięk katarynki, która była jedyną atrakcją w jej życiu, zażyczył sobie, by kataryniarz codziennie przygrywał tej drobnej dziewczynce z sąsiedztwa. Postanowił również pomóc jej w leczeniu.