Finansowanie oświaty w polsce. diagnoza, dylematy, możliwości (Mikołaj Herbst, Anthony Levitas, Jan Herczyński)

Tytuł Finansowanie oświaty w Polsce. Diagnoza, dylematy, możliwości Autorzy Mikołaj Herbst, Anthony Levitas, Jan Herczyński Język polski Wydawnictwo Scholar ISBN 978-83-7383-355-5 Rok wydania 2009 Warszawa Wydanie 1 ilość stron 285 Format pdf Spis treści Podstawowe problemy i rekomendacje 17 Podział kompetencji, a także instrumenty finansowania oświaty 19 Standardy oświatowe 22 Bon oświatowy 23 Algorytm podziału subwencji oświatowej 24 Awans zawodowy nauczycieli, wysokość i struktura wynagradzania 26 Regulacje wynagrodzeń i czasu pracy nauczycieli zawarte w Karcie Nauczyciela 27 Nadzór pedagogiczny i inne zadania kuratoriów oświaty 29 Rozdział 1. Jakość oświaty i standardy oświatowe 32 1.1. Wstęp 32 1.2. Instrumenty monitorowania jakości oświaty 33 1.2.1. Standardy nakładów 33 1.2.2. Standardy procesu 35 1.2.3. Standardy wynikowe 36 1.2.4. Decentralizacja i urynkowienie 38 1.3. Napięcia związane z reformą polskiego systemu oświaty 40 1.3.1. Edukacja jako zadanie własne JST 41 1.3.2. Problem podziału ról pomiędzy rządem i JST 46 1.3.3. Bony oświatowe w dzisiejszej Polsce 51 1.4. Nowa definicja standardów oświatowych 54 1.5. Świeże spojrzenie na nadzór pedagogiczny 63 Rozdział 2. Finansowanie oświaty w wybranych krajach Europy 67 2.1. Zróżnicowanie europejskich systemów finansowania oświaty 67 2.2. Studia przypadków – systemy finansowania edukacji 76 2.2.1. Anglia – aktywne zarządzanie na wszystkich szczeblach administracji 76 2.2.2. Szwecja – zasada pomocniczości w działaniu 80 2.2.3. Holandia – prywatne szkoły, państwowe pieniądze 84 2.2.4. Finlandia – wspólna odpowiedzialność gmin i rządu centralnego 87 2.2.5. Litwa – podział zadań oświatowych pomiędzy rząd i samorządy 90 2.3. Podsumowanie 94 Rozdział 3. Dochody i wydatki oświatowe jednostek samorządu terytorialnego w Polsce 96 3.1. Wstęp 96 3.2. Dochody JST 97 3.3. Zadania oświatowe JST 105 3.4. Wydatki JST na zadania oświatowe 106 3.5. Finansowanie zadań oświatowych gmin i powiatów ze źródeł innych niżeli subwencja oświatowa 110 3.6. Wydatki na ucznia w szkolnictwie podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjalnym 115 3.7. Wydatki na wynagrodzenia w obszarze oświaty 118 3.8. Submetropolitalne gminy wiejskie 120 3.9. Determinanty wydatków oświatowych 124 3.10. Podsumowanie 129 Rozdział 4. Algorytm podziału części oświatowej subwencji ogólnej 131 4.1. Wstęp 131 4.2. Ogólne zasady podziału subwencji oświatowej 131 4.2.1. Regulacja ustawowa 131 4.2.2. Struktura algorytmu podziału subwencji oświatowej 133 4.2.3. Szkoły publiczne i niepubliczne, dla dorosłych i młodzieży 137 4.2.4. Progi ograniczające zmiany wielkości subwencji dla JST 138 4.3. Wagi algorytmu odnoszące się do zadań szkolnych 140 4.3.1. Szkoły wiejskie i położone w miastach do 5 tys. Mieszkańców 140 4.3.2. Wagi związane z dochodami gminy 142 4.3.3. Wagi związane z racjonalizacją sieci szkolnej 143 4.3.4. Waga zależna od stopni awansu zawodowego nauczycieli 144 4.3.5. Uczniowie niepełnosprawni 146 4.3.6. Klasy i szkoły sportowe 148 4.3.7. Szkoły dla mniejszości narodowych 148 4.3.8. Szkoły ponadgimnazjalne, zawodowe 149 4.3.9. Szkoły artystyczne 149 4.3.10. Wpływ wag na podział subwencji oświatowej 150 4.4. Wagi algorytmu odnoszące się do zadań pozaszkolnych 151 4.4.1. Internaty i bursy 151 4.4.2. Ośrodki szkolne i wychowawcze różnych typów 152 4.4.3. Przedszkola specjalne, dzieci objęte wczesnym wspomaganiem rozwoju 153 4.4.4. Schroniska młodzieżowe, domy wczasów dziecięcych 153 4.4.5. Pozostałe pozaszkolne zadania gmin, powiatów i województw 153 4.4.6. Stabilizacja algorytmu 155 4.5. Najważniejsze problemy algorytmu podziału subwencji oświatowej 156 4.5.1. Algorytm a cele polityki finansowania oświaty 156 4.5.2. Problem wagi dla szkół wiejskich i położonych w niewielkich Miastach 158 4.5.3. Problem wagi zależnej od stopni awansu zawodowego nauczycieli 160 4.5.4. Problem wag o charakterze „kosztowym" 161 4.6. Podsumowanie 162 Załącznik A: Analiza wagi zależnej od poziomów awansu zawodowego 163 Załącznik B: Analiza wag sprawnych 168 Określenie wag sprawnych 169 Wagi wydajne dla JST różnych szczebli 169 Wagi skuteczne dla gmin zróżnicowanych typów 172 Załącznik C: Rozkład subwencji oświatowej 2007 według wag 174 Rozdział 5. Wynagrodzenia nauczycieli a finansowanie edukacji w Polsce 178 5.1. Wstęp 178 5.2. Zmiany liczebności i struktury kadry nauczycielskiej w latach 2000–2007 178 5.3. Wynagrodzenia nauczycieli w roku szkolnym 2007/2008 184 5.3.1. Struktura wynagrodzeń nauczycieli 184 5.3.2. Przeciętne wynagrodzenie i dochód nauczyciela 186 5.3.3. Rozkład wynagrodzeń i dochodów nauczycieli 194 5.3.4. Wynagrodzenia nauczycieli a wymogi Karty Nauczyciela 208 5.4. Wynagrodzenia nauczycielskie – Polska na tle innych krajów OECD w 2005 roku 217 5.4.1. Finansowanie i organizacja polskiej oświaty na tle międzynarodowym 217 5.4.2. Wynagrodzenia nauczycielskie w Polsce i w innych krajach OECD 220 5.5. Podsumowanie 224 Załącznik A: Stawki niewiele znaczące wynagrodzenia zasadniczego 227 Załącznik B: Uwagi metodologiczne do porównań międzynarodowych 228 Rozdział 6. klarowność zarządzania oświatą na poziomie lokalnym 230 6.1. Wstęp: Potrzeba lokalnej transparentności 230 6.2. Mechanizmy jawności finansów publicznych w obszarze oświaty 231 6.2.1. Uwarunkowania prawne 231 6.2.2. Doświadczenia międzynarodowe 232 6.2.3. Publikowanie danych o pracy i finansach szkół 235 6.3. W stronę lokalnych algorytmów finansowania szkół 237 6.3.1. Obiektywne trudności w używaniu algorytmów 237 6.3.2. Doświadczenia międzynarodowe 238 6.3.3. Doświadczenia polskie 240 6.3.4. Możliwości powszechnego wykorzystywania lokalnych formuł w warunkach polskich 242 6.4. Podsumowanie 243 Rozdział 7. Profile polityki oświatowej wybranych samorządów 245 7.1. Wstęp 245 7.2. Warszawa–Kraków 245 7.3. Miasta o liczbie mieszkańców między 100 tysięcy a 400 tysięcy 251 7.4. Gminy o liczbie mieszkańców od 30 tysięcy do 100 tysięcy 255 7.5. Gminy o liczbie mieszkańców powyżej 15 i poniżej 30 tysięcy 261 7.6. Gminy o liczbie mieszkańców między 7,5 tysięcy a 15 tysięcy 265 7.7. Gminy o liczbie mieszkańców poniżej 7,5 tysięcy 271 Literatura 279 Wykorzystane akty prawne (w porządku chronologicznym) 282