Oddawana obecnie do dłoni Czytelników książka jest drugą częścią raportu z pierwszego pomiaru (a zarazem drugim tomem kolekcji). Tak jak pierwsza, jest poświęcona szkole, tylko w innym aspekcie. Mianowicie – korzystając z odpowiedzi studentów dotyczących ich doświadczeń szkolnych wykorzystanych w pierwszym tomie – dokonujemy teraz próby analizy i oceny roli szkół niższego szczebla w procesie kształtowania i rozwoju kapitału społecznego. Trzecia (ostatnia) część raportu z pierwszego pomiaru odnosi się do materiału skatalogowanego w odpowiedzi na pytanie otwarte: Jak to jest być uczniem z perspektywy studenta I roku? Z satysfakcją zatem oddajemy do dłoni Czytelników drugi tom procesu „Maturzyści 2005’ – Studenci UAM w Poznaniu". Jego struktura jest krystaliczna. Tom otwiera esej opublikowany w 2008 r. Pt. Erozja kapitału społecznego w szkolonej kulturze nieufności. Autorka tomu zdecydowała się na zamieszczenie go w tym miejscu, ponieważ podjęła w nim u progu badań próbę odpowiedzi na pytanie: Na ile szkoła jest – mówiąc słowami Janusza Czapińskiego (2006) – „przestrzenią, w której i przez którą [...] stworzony jest kapitał społeczny", i jakie można stawiać prognozy pod tym względem? Odpowiedź nie jest optymistyczna, na co wskazuje tytuł eseju, jak ponadto większość innych tekstów zamieszczonych w tomie, w którym pierwotnie został wydrukowany. Pytanie to stawiamy dzisiaj ponownie, by odpowiedzieć na nie jeszcze raz, ale na podstawie badań empirycznych przeprowadzonych poprzez nasz Zespół, o których traktuje niniejsza książka.
Tytuł Kapitał społeczny w szkołach różnego szczebla tom 2 Podtytuł Diagnoza i uwarunkowania Autorzy Maria Dudzikowa, Sylwia Jaskulska, Renata Wawrzyniak-Beszterda, Ewa Bochno Język polski Wydawnictwo Impuls ISBN 978-83-7587-985-8 Rok wydania 2011 Kraków Wydanie 1 liczba stron 318 Format pdf Spis treści Wprowadzenie 9
I
Erozja kapitału społecznego w szkole w atmosferze nieufności
(Maria Dudzikowa)
1. Erozja kapitału społecznego? „Nie ma co płakać..."? 21
2. Postawienie problemu 23
3. Między nadzieją a iluzją 25
4. Zaangażowane obywatelstwo nie jest w cenie u młodzieży szkolnej 30
5. Potrzeba wycho(wy)wania uczniów do aktywności obywatelskiej
i jej niektóre blokady 34
6. Szkoła teraz, czyli kultura nieufności we „wspólnocie szatniowej" 41
7. Powiększanie zasobów kapitału społecznego w szkole
poprzez codzienną praxis 57
II
Uwagi metodologiczne i procedura badań
(Sylwia Jaskulska, Renata Wawrzyniak-Beszterda)
1. Zarys metodologiczny badań 67
2. Charakterystyka próby 71
III
Zasoby kapitału osobowego, rodzinnego i środowiskowego badanych
1. Kapitał osobowy (Karina Knasiecka-Falbierska) 75
1.1. Dziedzina studiów 75
1.2. Płeć 76
1.3. Poziom jednostkowych osiągnięć edukacyjnych 78
1.3.1. Poziom poczucia osiągnięć szkolnych 79
1.3.2. Ocena zachowania 79
1.4. Poziom samooceny badanych 80
1.5. Stopień nasilenia optymizmu wobec możliwości realizacji celów
i dążeń życiowych 82
1.6. Uczestniczenie w praktykach religijnych 83
2. Kapitał rodzinny (Sylwia Jaskulska, Renata Wawrzyniak-Beszterda) 85
2.1. Kapitał ekonomiczny rodziny 85
2.1.1. Ocena badanego dotycząca standardu materialnego rodziny 87
2.1.2. Pomoc materialna ze strony rodziców 90
2.1.3. Ocena badanego dotycząca jego warunków
do odrabiania lekcji 90
2.1.4. Stopień korzystania z płatnych zajęć dodatkowych 91
2.1.5. Dostęp do Internetu 93