W pracy podjęto rozważania na temat występowaniu w literaturze staropolskiej jednego z najważniejszych problemów, z jakim zetknęła się I Rzeczpospolita: masowym uprowadzaniem rzesz ludzkich (zwłaszcza mieszkańców ziem południowo-wschodnich) w niewolę (jasyr) poprzez Tatarów i Turków.
W rozprawie omówiono te utwory, które traktują o cierpieniu ludności w chwili uprowadzania oraz już na miejscu – w niewoli u muzułmanów. Pokazano dodatkowo jak literatura dawna odzwierciedlała postawy heroiczne, rycerskie – właśnie w obliczu zagrożenia niewolą.
Książka adresowana jest do odbiorców zainteresowanych przeszłością narodową, kształtowaniem się mentalności narodu polskiego, trudnymi relacjami państwowego sąsiedztwa w wiekach XVI i XVII.