Czternastoletni Polak Staś Tarkowski w towarzystwie ośmioletniej Angielki Nel Rawlinson odbywa przymusową wędrówkę poprzez bezdroża Afryki w trakcie powstania Mahdiego w Sudanie. Młodzi bohaterowie zostają uprowadzeni przez beduinów.
W drodze spotykają ich rozmaite przygody. Muszą radzić sobie w kryzysowych sytuacjach: mierzyć się z chorobą, obcym klimatem i kulturą i znosić okrucieństwa ze strony porywaczy. Będzie to podróż długa i męcząca, choć pojawią się i chwile radości.
Wśród napotkanych wrogów znajdą się i sprzymierzeńcy. "W pustyni i w puszczy" to najpopularniejsza powieść dla młodzieży Henryka Sienkiewicza. Na jej kartach autor zawarł obszerny opis afrykańskiej rzeczywistości: fauny i flory, kultury i politycznych konfliktów.
Powieść momentalnie stała się międzynarodowym bestsellerem, a popularnością cieszą się także jej dwie ekranizacje. Pierwsza z 1973 roku w reżyserii Władysława Ślesickiego (w rolach głównych Tomasz Mędrzak i Monika Rosca), a także z druga, z 2001 roku wyreżyserowana przez Gavina Hooda (Adam Fidusiewicz jako Staś i Karolina Sawka jako Nel).-