Uczestnictwo – pojęcie wprowadzone przez Karola Wojtyłę w ostatniej części traktatu Osoba i czyn – pokazuje szczególną perspektywę patrzenia tego autora na człowieka i wspólnotę. Jest to perspektywa zakreślona zdolnością człowieka do bycia i działania we wspólnocie na sposób osobowy.
Wojtyła świadom, że w większości przemyśleń zawartych w ostatniej części Osoby i czynu bardziej zawiadamia pewne problemy, niżeli je rozwiązuje, nadał mu ostrożny tytuł kształt teorii uczestnictwa. Sugeruje on, że refleksja nad tym aspektem teorii człowieka ma jeszcze charakter roboczy i wymaga rozwinięcia przez innych (także socjologów, ekonomistów, przedsiębiorców, prawników).
Jak się później okazało, jednakże w zamiarze samego Wojtyły, kształt teorii uczestnictwa, miał być inspiracją dla innych, faktycznie stał się on punktem odniesienia dla niego samego i formułowanych przez niego propozycji rozwiązywania problemów społecznych.
Autor książki wykazuje, iż kategoria uczestnictwa stanowi fundamentalny, ale niekiedy wprost nie przywoływany klucz, przy pomocy którego Karol Wojtyła, jako papież Jan Paweł II, chce rozwiązywać społeczne problemy, które dotykają zarówno pojedynczego człowieka, jak i całą ludzkość.
Po prezentacji budzących niepokój papieża zjawisk i procesów obecnych w świecie współczesnym, przedstawiony został proponowany poprzez niego sposób ich przezwyciężenia, którym jest przekładana na kolejne tematy kategoria uczestnictwa.
Jest ona antytezą alienacji, a jej afirmacja pozwala przezwyciężyć równocześnie antynomię pomiędzy jednostką a wspólnotą, jak na dodatek jednostronne koncepcje indywidualizmu i kolektywizmu.