Działalność inwestycyjna gmin w polsce (Jolanta Zawora, Magdalena Kogut-Jaworska, Agnieszka Jachowicz)

Jednym z podstawowych zagadnień, o kluczowym znaczeniu dla rozwoju lokalnego, są możliwości samorządu w zakresie realizacji działalności inwestycyjnej. W warunkach polskich, gmina jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego została zaopatrzona w narzędzia wspomagające realizację inwestycji komunalnych.

Dotyczy to równocześnie prawnych aspektów jej działalności, dzięki którym może funkcjonować we współczesnych uwarunkowaniach prawno-gospodarczych, jak dodatkowo zapewnienia zasobów finansowych umożliwiających realizację nałożonych zadań.

Jednym z podstawowych problemów funkcjonowania samorządu terytorialnego jest jednak nieadekwatność środków finansowych w stosunku do zakresu potrzeb inwestycyjnych, zgłaszanych przez społeczności lokalne.

Dochody budżetowe nie zaspokajają w pełni zapotrzebowania na środki finansowe, niezbędne do realizacji gminnych projektów rozwojowych, skłania to samorządy do korzystania ze źródeł zewnętrznych i do poszukiwania nowych form finansowania, a także angażowania środków podmiotów prywatnych, przeważnie przez zastosowanie formuły partnerstwa publiczno-prywatnego.

Biorąc pod uwagę cechy typowe inwestycji gminnych tj., ich wysoką kapitałochłonność, długi okres stosowania, skomplikowane procedury przygotowania i wykonania, wysokie nakłady finansowe, ryzyko realizacji oraz oczekiwane korzyści, należy stwierdzić, iż kwestie całokształtu działalności inwestycyjnej gmin stanowią niezmiernie ważną problematykę.

Inwestycje o niekomercyjnym charakterze, czyli niedochodowe, skutkujące wzrostem wydatków na utrzymanie stworzonej infrastruktury w okresie jej eksploatacji, w powiązaniu z poprawą efektywności działalności finansowej gmin są natomiast wciąż wyjątkowo aktualnymi tematami.

Wyzwania związane z finansowaniem działalności inwestycyjnej gmin, zwłaszcza w kontekście zadłużania się samorządów i poszukiwania wszelkich rozwiązań, które mogłyby się przyczynić do wydajnego poszukiwania źródeł finansowania inwestycji skłaniają do podjęcia szerszych rozważań na ten temat.

Podstawowym celem monografii jest przedstawienie problematyki realizacji inwestycji gminnych w ujęciu teoretycznym i empirycznym. Samorząd gminny realizuje przedsięwzięcia inwestycyjne, które w przyszłości powinny poprawnie wpływać na rozwój lokalny, a poprzez efekt wyższego potencjału dochodowego wywoływać rozszerzenie możliwości finansowania kolejnych inwestycji.

widocznym zagadnieniem podjętym w publikacji jest więc analiza roli inwestycji samorządowych w stymulowaniu rozwoju lokalnego, a także przydatności instrumentów planowania finansowego w polityce inwestycyjnej.

Autorki podjęły także próbę oceny możliwości finansowania działalności inwestycyjnej gmin w ramach unijnej polityki spójności. Aktywność inwestycyjna gmin jest skutkiem oddziaływania wielu złożonych uwarunkowań ekonomicznych, a także czynników o charakterze pozafinansowym, które są ze sobą ściśle powiązane i wzajemnie na siebie oddziałują.

Autorki odnosząc się do tych kwestii skoncentrowały się najczęściej na uwarunkowaniach finansowych, analizując możliwości finansowania inwestycji gminnych zarówno środkami własnymi, jak ponadto źródłami zwrotnymi.

dodatkowo celem opracowania jest określenie zakresu i głównych kierunków realizowanej poprzez samorządy gminne działalności inwestycyjnej. Z uwagi na ograniczoność środków budżetowych samorządów, przy stale rosnących potrzebach społecznych, coraz ważniejsze staje się poszukiwanie dodatkowych źródeł kapitału umożliwiających realizację zadań publicznych.

Szansę na rozwój inwestycji komunalnych upatruje się w partnerstwie publiczno-prywatnym. Jednak dla polskich samorządów partnerstwo jest narzędziem wciąż jeszcze nowym w realizacji inwestycji. Celem opracowania jest przybliżenie złożoności tego przedsięwzięcia i analiza uwarunkowań jego rozwoju w polskich warunkach.