Struktura rewolucji metanaukowej (Józef Życiński)

Po raz pierwszy prezentujemy polskiemu odbiorcy dzieło, w którym Józef Życiński prezentuje summę swych wieloletnich badań na gruncie filozofii nauki. W erudycyjnym i usystematyzowanym wywodzie Życiński przedstawia ukryte mechanizmy rządzące ewolucją nauki od jej początków aż po czasy nam współczesne.

Józef Życiński skupił swoją uwagę na jednej rewolucji, i to nie rewolucji przebiegającej w nauce, ale rewolucji, jaka dokonała się w poglądach na naukę, czyli na rewolucji metanaukowej. Została ona wywołana przez dwie znaczne rewolucje naukowe uwieńczone (ale nie zakończone) powstaniem teorii względności i mechaniki kwantowej. Jeszcze raz okazało się, że nauka jest „częścią obszerniejszej całości”. To, co się dzieje w nauce, ma oddźwięk – niekiedy szczególnie daleko idący – w szeroko rozumianej przestrzeni kultury; szeroko rozumianej, bo obejmującej spore obszary życia współczesności. (…) Życiński zawsze głęboko przeżywał piękno naukowej przygody – piękno i element transcendencji: „Mimo niedoskonałości i braków prawdziwa nauka ma swoje piękno, które ujawnia się w przeobrażeniu tajemnicy w informację”. Samo to przeobrażenie jest spektakularne i tajemnicze.

[Ze Wstępu Michała Hellera]