Kaukaz. wspomnienia z dwunastoletniej niewoli (Mateusz Gralewski)

„Mateusz Gralewski to postać arcyciekawa, choć niemal nieznana dzisiejszemu pokoleniu Polaków. Znaczna szkoda, ponieważ to najwyższej klasy prekursor polskich reportaży. Świetny poprzednik Wojciecha Jagielskiego czy Wojciecha Góreckiego.

Autor zapłacił wysoką cenę za walkę o niepodległość Ojczyzny. Swą działalność konspiracyjną okupił zesłaniem w głąb Kaukazu. Opisywane poprzez Gralewskiego społeczności kaukaskie toczyły w tym czasie nierówną walkę z Imperium Rosyjskim o zachowanie niezależności. Dzięki tej książce można zgłębić i lepiej zrozumieć wagę ówczesnych wydarzeń, a także ich dramatyczny kontekst. Z kolei urzekające opisy Dagestanu, Czeczenii, Osetii czy Gruzji obudziły do życia dawny, niedostępny majestat i czar regionu, a także jego egzotycznej ludności.

Na pierwszy rzut oka książka wydaje sie lekturą dla specjalistów. Według mnie to perfekcyjna pozycja dla czytelników interesujących świata, odrębności kulturowych, szukających w literaturze prawdziwych, a nie zmyślonych sensacji i przygód. Osób szanujących ten rodzaj pobudzającej intelektualnie literatury”.

prof. Wojciech Materski, historyk, politolog