Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji (C.H. BECK)

Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji to książka, której celem jest pokazanie,cykl rozpoznania sprawy indywidualnej przez sąd, a nawet organ administracji podlega podobnym mechanizmom i ukazanie znaczenia Konstytucji i jej bezpośredniego użytkowania w konkretnym procesie.

Podstawowym celem opracowania jest przybliżenie każdej z faz procesu: ustaleń faktycznych, pod kątem gromadzenia i oceny dowodów, wykładni w oparciu o reguły zbudowane na podstawie zintegrowanych założeń koncepcji wykładni aplikacji normy w orzeczeniu sądowym zgodnym z Konstytucją i ustawami, prawem Unii Europejskiej i umowami międzynarodowymi.

W książce zostały omówione: zarys modelu wykładni i używania prawa w procesie; ustalenia faktyczne jako podstawa decyzji sądowej a sformalizowane sposoby dowodzenia (ciężar dowodu, ciężar dowodzenia, ciężar argumentacji i standard udowodnienia); wykładnia prawa; faza aplikacyjna; wykładnia Konstytucji; mieszany model kontroli konstytucyjności; bezpośrednie stosowanie Konstytucji w orzecznictwie sądowym.

Rozdział I zarys modelu wykładni i wykorzystywania prawa w procesie ukazuje następujące zagadnienia: znaczenie Konstytucji dla cyklu sądowego użytkowania prawa (Konstytucja a proces sądowy, uzasadnienie bezpośredniego użytkowania norm konstytucyjnych, model procesu sądowego w procesie opartym na bezpośrednim stosowaniu Konstytucji, wykorzystywanie Konstytucji jako komponent modelu jednostkowego stosowania prawa); model cyklu indywidualnego wykorzystywania prawa (model ogólny cyklu sądowego, specyfika postępowania sądowego, specyfika kontroli konstytucyjnej, komponenty wspólne i odmienności używania sądowego i abstrakcyjnej kontroli konstytucyjności, specyfika wykorzystywania prawa Unii Europejskiej, znaczenie ram rozpoznania sprawy i nowoczesnania dowodowego, znaczenie kierunku rozstrzygnięcia, innowacyjnania dotyczące kontroli instancyjnej, konstrukcje modelowe).

W rozdziale II Faza ustaleń faktycznych. Ustalenia faktyczne jako podstawa decyzji sądowej a sformalizowane sposoby dowodzenia (ciężar dowodu, ciężar dowodzenia, ciężar argumentacji i standard udowodnienia) Autorzy omówili: model ustaleń faktycznych w ramach sądowego używania prawa, fazę ustaleń faktycznych w procesie karnym, cywilnym, administracyjnym, błędy dotyczące ustaleń faktycznych.

Rozdział III Wykładnia prawa poświęcony został modelowi wykładni wypracowanemu przy wykorzystaniu dorobku teorii derywacyjnej i klaryfikacyjnej, podstawom wykładni i zależnościom między wykładnią a dokonywaniem ustaleń faktycznych, mechanizmom wykładniczym (regułom, rodzajom wykładni, wykładni prawa unijnego, regułom procedury), cywilistycznej wykładni oświadczeń woli i wykładniczemu naruszeniu prawa materialnego.

Rozdział IV. Faza aplikacji normy prawnej pokazuje model aplikacyjny, omawia także kwestie związane ze używaniem prawa cywilnego (użytkowanie prawa cywilnego przez sąd; cywilistyczna sankcja, wykorzystywanie prawa cywilnego przez strony, znaczenie normy indywidualnej i mocnej w modelu używania prawa cywilnego), wykorzystywanie prawa karnego (stosunki karnoprawne, mechanizm rekonstrukcji i aplikacji norm prawa karnego, wykorzystywanie prawa karnego poprzez sąd, przypisanie odpowiedzialności karnej, wykorzystywanie prawa karnego, sankcja karnoprawna, wymiar kary i środków karnych, specyfika kontroli odwoławczej), używanie prawa administracyjnego (stosunki administracyjnoprawne, specyfika wykorzystywania prawa administracyjnego, złożoność oceny, specyfika kontroli sądowoadministracyjnej).

Rozdział V. Wykładnia konstytucji. Uwagi ogólne. Wykładnia konstytucji na tle obowiązku bezpośredniego jej użytkowania poświęcony jest koncepcjom wykładni Konstytucji, jej normatywnemu znaczeniu, znaczeniu wykładni Konstytucji w praktyce, modelowi wykładni, wykładni Trybunału Konstytucyjnego i wykładni sądowej, domniemaniom konstytucyjnym i znaczeniu domniemania konstytucyjności.

Rozdział VI. Mieszany model kontroli konstytucyjności omawia znaczenie domniemania konstytucyjności dla bezpośredniego używania Konstytucji poprzez sądy, kwestie związane z odmową użycia normy ustawowej, mechanizm reguły kolizyjnej lex superior derogat legi inferiori, konsekwencje jej zastosowania w procesie wykorzystywania prawa.

Rozdział VII. Bezpośrednie używanie konstytucji w orzecznictwie sądowym poświęcony jest analizie orzecznictwa odnoszącego się do oceny zarzutów naruszenia norm konstytucyjnych, wykładni prokonstytucyjnej i wykładni w zgodzie z Konstytucją, współstosowaniu Konstytucji i ustaw, wykorzystywaniu Konstytucji wprost, regułom kolizyjnym, potencjalnym obszarom bezpośredniego wykorzystywania Konstytucji, w tym w dodatku dokonywanych przy pomocy reguły walidacyjnej lex superior derogat lege inferiori.

Książka przedstawia model wykładni i używania Konstytucji wraz z unikatowymi regułami odmowy użycia przepisów ustaw sprzecznych z Konstytucją, z ratyfikowaną umową międzynarodową oraz z prawem Unii Europejskiej.

Model bezpośredniego użytkowania Konstytucji w procesie wzbogaca wielka analiza wykształconego a nieopracowanego dotąd orzecznictwa sądowego. Szczególny akcent książka kładzie na wyróznionie sposobów realizacji w progresywnaniu sądowym zasad adekwatności prawa i sprawiedliwości rozstrzygnięcia, uwzględniającego aksjologiczne fundamenty systemu prawnego.

Wykładnia i wykorzystywanie prawa w procesie opartym na Konstytucji to interdyscyplinarna pozycja, uwzględniająca prawo i innowacyjnanie cywilne, karne, administracyjne i sądowoadministracyjne, prawo konstytucyjne, teorię prawa i praktykę sądową i pozasądową użytkowania prawa.

Książka adresowana jest przede wszystkim do sędziów i pełnomocników procesowych, ale też do szerszego kręgu prawników praktyków i teoretyków prawa.