Trambusowa mundurologiamarki (KN)

Pozycja, która powinien posiadać każdy miłośnik komunikacji miejskiej.
Historia publicznego transportu, to szereg współbrzmiących ze sobą części, zapisanych obrazów z przeszłości, wśród których najważniejsze, mówiąc w ogromnym uogólnieniu i skrócie to – człowiek i maszyna.
O ile miłośnicy, znawcy przedmiotu – maszynę opisali w miarę dokładnie i stale uzupełniają jej obraz, to ciągle ubogi jest opis człowieka, dzięki któremu owa maszyna porusza się i spełnia przypisane jej zadania. Nie dlatego, iż brak jest korzystnych, rzetelnych źródeł wiedzy. Wręcz odwrotnie, materiałów jest niemało, trzeba je jednak uporządkować, zawiesić w ówczesnych realiach czasu, a czasami wyjaśnić, dlaczego było tak, a nie inaczej. Z pewnością wymaga to pewnego przygotowania, poznania tematu. Czasami w dziedzinach z pozoru nie posiadających ze sobą nic wspólnego. Jak, np. Jaki wpływ na kierowanie maszyną (tramwajem, autobusem) może mieć użyta tkanina na odzież służbowe? Jaki związek skutkowo-przyczynowy jest między materiałami siedzenia prowadzącego pojazd a jego ubraniem? Czy wreszcie jaki wpływ na jakość pracy, uwagę, skupienie ma poprawnie skrojona koszula, krawat czy apaszka.
To tylko kilka z wielu pytań, na które próbuje odpowiedzieć autor publikacji –Trambusowa mundurologia – opisujący nie tylko interesującą, całkowitą, niejednokrotnie nieznanych ciekawostek historię służbowych uniformów ludzi komunikacji miejskiej – trambusiarzy, ale także historię ich powstania. Często zabawną, przypadkową, jak np. Kroju czapek służbowych, które miały być rogatywkami, maciejówkami, a doczekały się zupełnie nowego, specyficznego kroju. Częściowo opartego o wzorce angielskie, niemieckie.
Na XIX-wiecznej ulicy pełnej mundurów nie tylko wojskowych, kolejowych, pocztowych, szkolnych,nawet posłańców, służbowe ubrania tramwajarzy zawsze wyróżniały się z mundurowego tłumu.
Mundur, czapka były nie tylko wyróżnikami realizowanego zawodu, przynależności do konkretnej formacji, lecz były niejednokrotnie powodem do dumy. Nieraz okupionej cierpieniem czy krwią, jak w przypadku czapek warszawskich tramwajarzy w okresie 1905-1907 czy II wojny światowej.
Mundury warszawskich trambusiarzy zapisały się w dziejach miasta wieloma złotymi zgłoskami, nie tylko na polu chwały, lecz kultury i sztuki. Wytwarzały i tworzą pewien koloryt kulturowy, obyczajowość. Były inspiracją dla wielu twórców nie tylko prozy, poezji, piosenek,nawet mody, aby tylko wspomnieć współpracę Jadwigi Grabowskiej założycielki – Mody Polskiej wieloletniej współpracowniczce i współtwórczyni mundurów MZK Warszawa w latach 60-tych XX wieku.
Także i dzisiaj ubierają warszawskich trambusiarzy uznani projektanci mody, starając się nie tylko zaprezentować najnowsze trendy w modzie, ale także, żeby były one wygodne i reprezentacyjne. W trakcie projektowania opierają się na dawnych wzorach i użytych w nich patentach. Jak choćby kieszonkach – zegarówkach, mankietach, itd.
Tylko niewielką część historii mundurów przybliża nie tylko znawcom, lecz i chcącym poznać fascynujące dzieje ubrań – Trambusowa mundurologia.
Autor na przeszło 180 stronach, bogato ilustrowanej książki przedstawia historie powstawania kolejnych krojów czapek, zdobień i ich hierarchii, służbowego znaczenia. Przybliża dzieje symboliki użytych dodatków.
Jest w niej też miejsce na omówienie, wydawać żeby się mogło niewiele znacznych dla munduru, butów, koszul i ich zawiłej, niejednokrotnie zabawnej historii.
bez dwóch zdań jednak, najciekawszym będzie zapewne rozdział przedstawiający niezrealizowane projekty mundurów dla warszawskich tramwajarzy i autobusiarzy. Niektóre z nich niezwykle śmiałe i daleko odbiegające od utartych kanonów, niejednokrotnie kosztem ich funkcjonalności.
Na uwagę zasługuje rozdział, w którym przedstawione są współczesne repliki dawnych mundurów nie tylko z Warszawy, ale Łodzi, Krakowa. Są to jakby pierwsze „jaskółki” tworzącej się nowej mody wśród entuzjastów komunikacji miejskiej na odtworzenie nie tylko zabytkowego taboru, lecz także widocznych elementów uzupełniających, które pasując przenoszą pasażera w klimat i czas epoki.
Jednym słowem, to książka, którą powinien mieć w swojej podręcznej biblioteczce nie tylko każdy miłośnik komunikacji miejskiej, ale i stylista, projektant mody służbowej, historyk, entuzjasta dziejów Warszawy. Niezwykle ci ostatni, jeśli chcą w pełni poznać historię miasta.

Autor: Włodzimierz Winek
Wydawca: Wydawnictwo Hera
Oprawa: Twarda
Format: B5
liczba stron: 180