tradycyjna powiesc jednego z tworcow polskiej fantastyki socjologicznej. Autor w formie sensacyjno-rozrywkowej prezentuje problemy za każdym razem aktualne: niemoznosc adaptacji ludzkiej psychiki do momentalnie zmieniajacego sie swiata. Mlody naukowiec pokazuje prace z dziedziny historii cywilizacji ziemskiej. Praca dotyczy tzw. Epoki Rozszczepienia, obejmujacej wieki XXII i XXIII - okres regresu cywilizacyjnego, chaosu i anarchii. Opracowanie opiera sie na dokumencie zwanym "Notatnikiem Niesmiertelnego". "Niesmiertelny", postac na poly legendarna, byl czlonkiem zalogi jednego z miedzygwiezdnych kosmolotow, ktory opuscil Ziemie w XXI wieku i powrocil po stu kilkudziesieciu latach, a wiec w samym srodku owej niezbyt dobrze zbadanej Epoki Rozszczepienia. Dzis, w XXIV wieku, zapiski tego czlowieka stanowia bezcenny dokument historyczny. Notatnik obejmuje jednakze bardzo dlugi okres i pokazuje fakty rozrzucone po dwoch wiekach historii. Wedlug hipotez niektorych uczonych "Niesmiertelny" korzystal z hipotetycznego urzadzenia, zwanego cylindrem van Troffa. Dzieki cylindrowi czlowiek moze trwac poza uplywem czasu, a wiec tym sposobem "Niesmiertelny" mogl przenosic sie do coraz pozniejszych epok. Mlody historyk wysuwa hipoteze, wedlug ktorej "Niesmiertelny" istnieje nadal: albo w stanie czynnym, dzialajac wsrod ludzi XXIV wieku, albo trwajac w cylindrze van Troffa. Tylko - gdzie jest cylinder? I dlaczego notatnik znalazl sie w rekach badaczy, zamiast tkwic w kieszeni wlasciciela?